FİLİBELİ AHMET HİLMİ’NİN MATERYALİZM ELEŞTİRİSİ

Authors : Necmiye KANAŞ

Pages : 532-539

View : 25 | Download : 15

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir ülkenin bir düşünce akımıyla tanışması onu savunan ve eleştiren fikir adamları arasında geçen fikri tartışmaların seyrine bağlıdır. Osmanlı Devleti’nin son dönemleri de materyalizm açısından böyle bir sürece tanıklık etmiştir. Toplumun geri kalmışlığına çare olarak ise Batı’nın geçtiği yolları aynen takip etmek gerektiğini düşünen materyalist düşünürler ülkenin düşünce çevrelerinde bu akımın yayılmasına neden olmuştur. Bu tutumu özgünlüğe aykırı ve taklitçi bir yaklaşım olarak nitelendiren II. Meşrutiyet Dönemi’nin önemli düşünürlerinden Şehbenderzade Filibeli Ahmet Hilmi ise bu akıma sert bir şekilde karşı çıkmış ve onu çürütmeye çalışmıştır. Materyalizmi milli ve dini değerlere aykırı olması nedeniyle net bir şekilde dışlayan Filibeli Ahmet Hilmi, materyalizmle bilimin eş anlamlı kullanılmasına karşı çıkmıştır. Materyalizmle kendi kökeni arasında tercihe zorlanan bir toplumun ise gerçekte dini ve milliyetini reddetmekle ilme düşman olmak arasında da bir tercih yapma zorunda kalacağını savunur. Bilime ya da ilime ulaşmak için dini reddetmek gibi bir zorunluluğun olmadığı düşüncesinden yola çıkan Filibeli, hayatının önemli bir kısmını materyalizmin savlarını çürütmeye adamıştır. Bu çalışmanın amacı, düşünceleri ve eleştirileriyle materyalizm karşıtlığının günümüzde geldiği konum üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu düşünülen Filibeli Ahmet Hilmi’nin konuyla ilgili görüşlerini araştırmacılar için tek bir başlık altında toplamaktır.
Keywords : Materyalizm, Filibeli Ahmet Hilmi, Spiritüalizm