RÜKNEDDÎN AHMED’İN ACÂİBÜ’L- MAHLÛKÂT TERCÜMESİNDE MİTOLOJİK ÖĞELER

Authors : Tuğçe YAŞA

Pages : 674-702

View : 25 | Download : 13

Publication Date : 2019-06-30

Article Type : Other Papers

Abstract :Klâsik Türk edebiyatı; kutsal kitaplar, evliya ve enbiya menkıbeleri, efsane, astronomi, astroloji ve yerli malzeme gibi pek çok kaynaktan beslenir. Bunlardan biri olan mitoloji, sanatkârlara esin kaynağı olmanın yanı sıra inanç hususunda birtakım açıklamalar getirmesi sebebiyle her yüzyılda dikkat çeken konulardan biri olmuştur. Yazıldığı dönemin coğrafya ve kozmografya kitabı olarak kabul edilen ve “yaratıkların acayipliği” anlamına gelen Acâibü’l-mahlûkâtlarda, başta yaratılış hadisesi olmak üzere; ateş, hava, su ve toprak gibi unsurların kökenine dair açıklamalar yapılır ve insanların bunlardan nasıl istifade etmesi gerektiği bildirilir. Bazı şahıslar etrafında gelişen olağanüstü anlatmalar da bu tür eserlerde, okuyanlara örnek teşkil etmek veya yol göstermek amacıyla kendisine yer bulur. Bu nedenle Acâibü’l-mahlûkât kitaplarında mitolojinin temel konularının ve gayelerinin mevcut olduğu söylenebilir. 15. yüzyılda Rükneddîn Ahmed tarafından tercüme edilip Çelebi Mehmet’e sunulan Acâibü’l-mahlûkât’ta da Hint, Yunan, İran ve Türk mitolojilerine ait köken, eskatoloji ve kozmogoni mitleri ile mitolojik şahıslar, mitolojik hayvanlar ve mitolojik bitkiler gibi pek çok öğeye rastlanmış ve bunlar tespit edilip metindeki fonksiyonları değerlendirilerek araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.
Keywords : Acâibül mahlûkât, Rükneddîn Ahmed, Mitoloji, Mit, Efsane