TÜRKİYE’NİN KURU ÜZÜM İHRACATININ EKONOMETRİK ANALİZİ

Authors : Aytaç DEMİRAY, Selim Adem HATIRLI

Pages : 165-182

View : 20 | Download : 17

Publication Date : 2021-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Çekirdeksiz kuru üzümün 2015-2019 arası yıllık dünya rekoltesi ortalama 1.2–1.3 milyon ton civarındadır. Türkiye rekoltenin % 25’ine tekabül eden ortalama 300– 400 bin tonluk kuru üzüm üretimi ile dünyanın en büyük kuru üzüm üreticisi konumundadır. Türkiye’de üretilen çekirdeksiz kuru üzümün yaklaşık % 90’ı ihraç edilmekte, %10’u yurt içinde tüketilmektedir. Türkiye’nin dünya kuru üzüm ihracatı içindeki payı %30- 40 arasında değişmektedir. İhracatının büyük bir bölümü AB ülkelerine yapan Türkiye, çekirdeksiz kuru üzüm ticaretinden yıllık ortalama 400–500 milyon dolar döviz geliri elde etmektedir. Türkiye’nin kuru üzüm ihracatında yıldan yıla değişimler gerçekleşme birlikte ihracat trendinin genel olarak artan bir seyre sahip olduğu görülmektedir. Bu çalışmada, 1995-2019 dönemi zaman serisi verileri kullanılarak Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS), Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi (DOLS) ve Kanonik Koentegrasyon Regresyonu (CCR) testleri ile Türkiye’nin kuru üzüm ihracatının ekonometrik analizi amaçlanmıştır. Bu amaçla Türkiye ve Dünyada kuru üzüm üretim miktarı, reel döviz kuru, önde gelen kuru üzüm ithalatçısı ülkelerin ithalat ve tüketim rakamları, kuru üzüm ihracatında Türkiye’nin rakibi konumundaki ülkelerin kuru üzüm ihracatları bağımsız değişkenler olarak modele dâhil edilmiştir. Araştırma sonucunda Türkiye’nin yaş üzüm üretim miktarındaki %1’lik artışın Türkiye kuru üzüm ihracat gelirini %0,55 artırdığı ve kuru üzüm ihracatında Türkiye’nin en önemli rakibi konumundaki ABD’nin kuru üzüm ihracat gelirindeki %1’lik artışın Türkiye’nin kuru üzüm ihracat gelirini %0,40 azalttığı bulgusuna ulaşılmıştır. Ayrıca dünya ithalat değerindeki artışın Türkiye’nin kuru üzüm ihracat geliri üzerine pozitif etki yaptığı belirlenmiştir.
Keywords : Kuru Üzüm, Dinamik En Küçük Kareler Yöntemi, Tam Düzeltilmiş En Küçük Kareler Yöntemi, Kanonik Koentegrasyon Regresyonu