MÂVERDÎ’NİN “el-AHKÂMU’S- SULTÂNİYYE” ADLI ESERİ VE ÖZGÜNLÜĞÜNE İLİŞKİN TARTIŞMALAR

Authors : Azad Jemil HESSEN

Pages : 53-64

View : 20 | Download : 21

Publication Date : 2022-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Genel manada İslam Hukuk tarihinde, özel olarak da İslam İdare hukuku tarihinde ahkâm-ı sultâniyye denildiğinde akla ilk gelen isim Ebu'l-Hasan el-Mâverdî ve onun kaleme aldığı “el-Ahkâmu’s-Sultâniyye ve’l-Velayatü’d-Diniyye” adlı eseridir. Abbasî yönetimine çok yakın olan Mâverdî, bu çalışmasıyla ümmetin birliğini temin etmeyi ve Abbâsî hilâfetinin meşruiyetini dinî naslar desteğiyle korumayı hedeflediğine işaret etmiştir. Hatta Mâverdî bu eserini, Büveyhî ve Selçuklu hükümdarlarının güçlenmesi karşısında zor günler yaşayan Abbasi halifesinin emri üzerine telif ettiğini açıkça belirtmiştir. Bunun dışında İslam hukuk tarihinde aynı isimle telif edilmiş olan, ama Mâverdî’nin kitabı kadar çok bilinmeyen bir eser daha vardır, o da, zamanında kadılık görevi ifa eden Hanbelî fakihi Ebû Ya’lâ el-Ferrâ’nın el-Ahkâmu’s-Sultâniyye’sidir. Aynı dönemde yaşamış olan iki âlimin telif ettiği eser mukayese edildiğinde aralarında görülen benzerlik şu soruların sorulmasına yol açmıştır: Acaba birbirine çok benzeyen iki eserin hangisi diğerinden önce yazılmıştır? Hangisi diğerinden etkilenmiştir? Biz bu makalemizde, ilgili bazı çalışmalarda üzerinde az durulan ve detaylıca incelenmemiş olan bu meseleyi iki eserde yer alan bazı konuları karşılaştırmak suretiyle değerlendirecek ve sonuç olarak kendi tercihimizi ortaya koyacağız.
Keywords : el Mâverdî, el Ferrâ, Siyaset