HİTİT METİNLERİNDE ADI GEÇEN “aviti-” HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME

Authors : Fatma SEVİNÇ ERBAŞI

Pages : 325-362

Doi:10.46931/aran.917048

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2022-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Çoğunlukla Hitit İmparatorluk Dönemi kült envanterlerinde adı geçen bir eşya olan aviti-, karışık bir varlığı temsil eder. Metinlerdeki tanımlamalardan yola çıkarak kanatlı aslan/sfenks olduğu düşünülmektedir. Tanrıça İştar başta olmak üzere bazı tanrısal varlıklarla ilişkilendirilir ve ritonu da mevcuttur. Metinlerle eş zamanlı sanat eserleri üzerinde izlenen karışık varlıkların bazıları ile eşleştirilmesi, tartışmalı da olsa yapılabilmektedir. Asur Ticaret Kolonileri ve Eski Hitit Dönemi mühür örnekleri üzerindeki kompozisyonlarda da görülen kanatlı aslanlar/sfenksler aviti-’nin Hitit kültürüne girişi ve gelişimi hakkında fikir verebilmektedir. Bu çalışmada Eski Mezopotamya etkili inanç ve sanat geleneğinin Hitit dünyasında algılanışı ve ifade edilişi doğrultusunda aviti- yeniden değerlendirilmiştir. Aviti-’nin açıklamasının, gökyüzü döngüsü üzerinden yapılabileceği ile ilgili bir teori de ortaya atılmış ve takımyıldızlar ve gezegenler hakkındaki Eski Mezopotamya bilgi bakiyesinin Hititler tarafından zamanı ve hayatı düzenlemek için kullanılmış olabileceği öne sürülmüştür. Böylece aviti-’yi farklı bir gözle değerlendirip, önemini vurgulamak çabasına gidilmiştir. Taşınabilir eşya olması bakımından anıtsal sfenkslerden farklılığı da gösterilmiştir.
Keywords : İştar Şauşga, Sfenks, Karışık Varlık, Kült Envanterleri, Takımyıldız, Aslan, Venüs