ATİNA'DA GÖÇMENLERİN HUKUKİ STATÜSÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME: LYSIAS’IN ERATOSTHENES’E KARŞI ADLI SÖYLEVİ VE ÇEVİRİSİ

Authors : Esra Yalazı, Sultan Deniz Küçüker

Pages : 239-268

Doi:10.46931/aran.1479105

View : 96 | Download : 65

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik Çağ’da Atina, siyasi ve hukuki varlığı bakımından bir yurttaşlar topluluğu olsa da kültürel ve ekonomik varlığını güçlendirmek için bünyesine kattığı büyük orandaki göçmen (metoikos) nüfusu ile çeşitlilik arz eden bir sosyolojik yapıya sahipti. Politik açıdan aktif olmayan bu göçmenler, Atina’da demokrasi ve oligarşi gerilimlerinin yaşandığı, kimi yurttaşların devletin varlığına adeta kastettiği tarihi dönem içinde, varlıklarının ve aslında sistemin de devamlılığının sağlanması açısından demokrasi siyasal düzeni tarafında duruş sergilemiş ve bizzat, devletin bekasından taraf olan diğer yurttaşlar ile birlikte direnişçiler arasında saf tutmuşlardı. MÖ 411 ile MÖ 404 tarihlerinde gerçekleşmiş olan iki büyük oligarşik devrim hareketinin en önemli tanıklarından biri, kendisi de Atina’da göçmen bir aileye mensup olan Hatip Lysias olmuştu. Lysias MÖ 404 yılında aralarında Eratosthenes\'in de bulunduğu Otuzlar Hükümeti üyeleri tarafından tutuklanmış, tüm mallarına el konulmuş ve erkek kardeşi Polemarkhos bu süreçte Eratosthenes tarafından öldürülmüştü. Demokrasinin tekrar kurulmasının ardından (MÖ 403/2) yargılanmasına başlanan Eratosthenes’in davasına müdahil olan Lysias, Eratosthenes’e Karşı adlı söylevi ile sanığın, kardeşi Polemarkhos’un ölümünden sorumlu olduğunu kanıtlama ve onu bu işten mahkûm etme amacındadır. Bunu yaparken suçlamasını siyasal düzleme oturtarak genişleten hatip, hem Atina tarihinin bu en bunalımlı dönemi üzerine bir belge oluşturmuş hem de Atina’daki sistem üzerinden göçmenlik ve yurttaşlık üzerine tespit ettiği fikirlerle konunun her devirde tartışmaya açık olduğunu yalın bir dille ortaya koymuştur.
Keywords : Lysias, Oligarşi, Otuzlar, Yurttaş, Göçmen