Siirt’te Bir Nakşî-Hâlidî Merkezi: Zokayd Tekkesi ve Medresesi

Authors : Mehmet Saki ÇAKIR

Pages : 1-33

Doi:10.34247/artukluakademi.553711

View : 20 | Download : 11

Publication Date : 2019-06-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Zokayd tekkesi, 1880’li yıllardan 1990’lı yıllara kadarki tarihi süreçte Siirt ve çevresinde aktif olmuş bir Nakşî-Hâlidî tekkesidir. Tekke, Şeyh Abdulkahhar Zokaydî insert ignore into journalissuearticles values(v.1906); tarafından günümüzdeki Kurtalan’a bağlı Kayabağlar kasabasında kurulmuştur. Bu tekkedeki şeyhler, Hâlidîlik öğretilerine göre tasavvufî eğitim verirken; medresede de müderrislik yapmışlardır. Şeyhlerin geride halife bırakmamaları, daha çok müderrislik yönlerinin ön planda olmalarından kaynaklanmaktadır. Medreseye verdikleri ihtimam ise mensup oldukları Molla Halil es-Si‘irdî ailesinin bölgedeki belirgin özelliğidir. Tekke, irşad faaliyetlerinin yanı sıra sosyal ve siyasal gelişmelere de kayıtsız kalmamıştır. Bu manada Şeyh Abdulkahhar, Yezîdî Batran köyünün Müslüman olmasına öncülük etmiştir. Oğlu Şeyh Mahmud insert ignore into journalissuearticles values(v. 1945); ise I. Dünya savaşında, müridleriyle birlikte cihat etmiştir. Cumhuriyet döneminde şeyhlerin sürgün edilmesiyle, tekkedeki faaliyetler zaman zaman aksamakla birlikte tamamen kesilmemiş ve yakın döneme kadar devam etmiştir. Bu çalışmada Osmanlı’nın son dönemlerinden itibaren faaliyet gösteren Zokayd tekkesinin tasavvuf tarihindeki konumu ele alınmıştır. 
Keywords : Zokayd, Medrese, Siirt, Hâlidîlik, Nakşibendiyye