Varlık Mertebeleri Açısından Bâyezîd-i Rûmî’nin (öl. 922 / 1516’dan sonra) Sırr-ı Cânân adlı Mesnevîsi

Authors : Esma ÖZTÜRK

Pages : 349-366

Doi:10.34247/artukluakademi.977296

View : 18 | Download : 10

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışma, Halvetiliğin 16. yüzyıldaki tanınmış sîmalarından Bâyezîd-i Rûmî’nin Osmanlıca el yazması Sırr-ı Cânân isimli Mesnevîsi’nde varlık mertebeleri hakkındadır. Didaktik şiir türünün bir örneği olan Sırr-ı Cânân’ın makaleye konu olarak seçilmesinin nedeni, varlık kategorilerinin çeşitli semboller ve “Cihannüma” adındaki dairevî şekiller üzerinden anlatılmasıdır. Tasavvufta varlık ontolojisiyle ilgili teori İbnü’l-Arabî’ye insert ignore into journalissuearticles values(öl. 638/1240); aittir. 0, isimler ve varlık arasında mertebeli bir ilişki kurmuştur. Başta Sadreddîn Konevî insert ignore into journalissuearticles values(öl. 673/1274); olmak üzere kendinden sonra bu teoriden etkilenenler ise eşyayı, “hakikat” ve “mahiyet” olarak ikiye ayırıp sayısız genel varlık kategorisine atıfta bulunmuş ve bunu beşli, altılı, yedili ve kırklı tasnifler şeklinde anlatmışlardır. Araştırmada Bâyezîd-i Rûmî’nin varlığı algılayış ve anlatış biçimi, varlık mertebeleri tasnifinde gelenekten gelen temel yapıyı koruyup korumadığı, şayet değişiklik varsa hangi noktalarda farklılaştığı eserdeki şekiller üzerinden tahlil edilecektir.
Keywords : Tasavvuf, Bâyezîd i Rûmî, Varlık, Vahdet i Vücûd, Varlık Mertebeleri, Sırr ı Cânân