Vezinlerin Yapıları ile Hîzâbî-Cûybârî Vezinler Bağlamında Hâfız-ı Şîrâzî ve Fuzûlî`nin Gazellerinin Aruz Ölçüsü Üzerine Bir Karşılaştırma

Authors : Nurettin Ertekin

Pages : 375-390

Doi:10.34247/artukluakademi.1545227

View : 45 | Download : 64

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Klasik şiirin temel öğelerinin başında gelen aruz vezni, birbirini etkileyen edebiyatların şairlerinin karşılaştırılmasında, karşılaştırmada esas alınması gereken konuların başında gelmektedir. Bu çalışmada klasik Fars edebiyatının önde gelen şairlerinden Hâfız-ı Şîrâzî ile klasik Türk edebiyatının önemli şairlerinden Fuzûlî’nin Türkçe Divanında bulunan gazellerinin aruz vezinleri incelenmiştir. Çalışmanın temel sorusu Fuzûlî’nin gazellerinde vezin açısından bir gazel şairi olan Hâfız-ı Şîrâzî’den etkilenip etkilenmediğinin belirlenmesidir. Nitel çalışma yöntemini benimseyen bu çalışma her iki şairin divanlarında bulunan gazeller ile kendini sınırlandırmıştır. Bu çalışmada aruz vezinlerinin farklı iki kategorisinden faydalanılmış olması, bu kategoriler ile her iki şairin gazellerinin şimdiye kadar karşılaştırılmamış olması, çalışmanın önemini ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın bir bölümünde esas alınan ve klasik Türk edebiyatında herhangi bir şairin şiirlerinin aruz vezninin Hîzâbî (خیزابی) ve Cûybârî (جویباری) olarak adlandırılan sınıflandırma kapsamında incelenmemiş olması bu çalışmayı ayrıca önemli kılmaktadır. Sonuçta görüldü ki; aruz vezninin kullanımı bakımından Fuzûlî, Hâfız-ı Şîrâzî’den etkilenmemiştir.
Keywords : Klasik Türk-İslam Edebiyatı, Klasik Fars Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Hâfız-ı Şîrâzî, Fuzûlî, Aruz Vezni