Yukarıköy (Çanakkale-Ayvacık) Geleneksel Yörük Dokumaları

Authors : Naime Didem ÖZ, Aysegül Koyuncu OKCA

Pages : 219-233

Doi:10.17067/asm.437958

View : 17 | Download : 10

Publication Date : 2018-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Çanakkale yöresinde Ayvacık, Ezine, Çan ve Kaz Dağları’nda bulunan yerleşim yerlerinin hemen hepsi birer halı ve düz dokuma yaygı merkezidir. Ezine ile Ayvacık İlçeleri arasında yer alan Yukarıköy’de de dokumacılığın geçmişi oldukça eskidir. 1945-1950’li yıllara kadar yaylak-kışlak hayatı süren ve Karakeçili Aşireti’ne bağlı olan yöre halkı bu tarihten sonra yerleşik hayata geçmiştir. Çanakkale yöresi dokumaları genel olarak Türk dokumalarında görülen karakteristik özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. Canlı renklerin kullanıldığı Çanakkale dokumalarında, kırmızı, lacivert ve beyaz ile birlikte bordo, mavi, sarı, yeşil ve mor gibi renkler de kullanılır. Teknoloji, bilim, sanayi ve iletişim becerilerindeki hızlı değişim ve gelişmeler dokumacılık alanındaki birçok uygulamayı ortadan kaldırmıştır. Geçmişte Yörükler kendi koyunlarından elde ettikleri yünleri, yine kendileri çeşitli doğal boyama teknikleri ile renklendirmişler ve iplik haline getirmişlerdir. Bugün ise dokumalarda sentetik boyalar ile renklendirilmiş iplikler kullanılmaktadır. Yukarıköy’de geçmişte yoğun olarak üretimi yapılmış olan düz dokumalar sadece yaygı ve çeyiz amaçlı kullanılmamış, yorgan olarak da soğuk kış günlerinde bu dokumalardan yararlanılmıştır. Karakeçili Yörükleri’nin bir âdeti olarak her gelinin çeyizinde bulunan bu geleneksel dokumalar kına gecelerinde de fonksiyonel olarak kullanılmıştır. Yukarıköy’de sünnet düğenlerinde kullanılmak üzere hâlen dokuma yapılıyor olması araştırma konusu açısından oldukça önemli ve sevindirici bir olaydır. Bu çalışmada Yukarıköy dokumacılığından ve dokumacılığa bağlı unutulan değerlerden bahsedilerek, bu kültürün geleneksel sanatlar açısından önemine dikkat çekilmiştir. Çalışmanın gerçekleşmesi için yöntem anlayışı ışığında amaca ulaşmada gerekli araçlar olan alan araştırması, kaynak kişi görüşmesi ve literatür taraması teknikleri kullanılmıştır. Ayrıca yöre dokumaları tarafımızdan fotoğraflanarak belgelenmiştir.
Keywords : Kültür, Yörük, Geleneksel Dokumalar, Halı, Kilim