GEÇ ANTİK ÇAĞ’DA ERMENİ KİLİSESİ’NİN KURUMSALLAŞMASI
Authors : İlhami Tekin CİNEMRE
Pages : 95-105
Doi:10.17067/asm.497993
View : 22 | Download : 8
Publication Date : 2019-01-24
Article Type : Research Paper
Abstract :Ermenilerin IV. yüzyılın başlarında Hıristiyanlığı kabul etmeleri Ermeni toplumu üzerinde derin etkiler yapmıştır. Geç antik çağ Ermenileri, Hıristiyanlıkla birlikte yüzyıllardır beslendikleri İran kültür dairesinden kopmakla kalmayıp zaman içinde Romalıların etkisinden de sıyrılarak kendi kilise modellerini inşa etmişlerdir. Bu kilisenin aristokrasinin elinde olması ve Nicaea insert ignore into journalissuearticles values(İznik); Konsili’nde alınan kararların aksine Aziz Grigor’un insert ignore into journalissuearticles values(Aydınlatıcı Gregorius); soyuna dayalı bir yönetimi benimsemesi, Ermeni Hıristiyanlığının inşası ve Ermeni Kilisesi’nin kurumsallaşma aşamasında çatışma ve kavgalara dönüşen mücadeleleri beraberinde getirmiştir. “Aristokrat Ermeni Kilisesi” 370 yılında kral Pap’ın kat ʿ olikos seçimiyle ruhani olarak bağlı olduğu Caesarea insert ignore into journalissuearticles values(=Kapadokya Caesareası); başpiskoposluğundan uzaklaşmakla kalmamış aynı zamanda Ermeni yazı dilinin icadı ve Chalcedon insert ignore into journalissuearticles values(Kadıköy); Konsili kararlarıyla da Constantinopolis Kilisesi’nden neredeyse tamamen kopmuştur. Bu iki önemli merkezin gücünden yoksun kalmak ve zamanla onlarla çatışma içine girmek Ermeni Kilisesi’nin kurumsal bir kimliğe dönüşmesinde tetikleyici bir güç olmuştur. Bu yüzden 365 yılında kat ʿ olikos I. Nerses’in öncülüğünde toplanan ilk Ermeni Sinodu, V. ve VI. yüzyılda toplanan diğer sinodlar ile desteklenerek Ermeni Kilisesi’nin bağımsız karakterini ortaya koymuştur. Bu tarihsel sürecin ışığında çalışmanın amacı Ermeni Kilisesi’nin kuruluş ve kurumsallaşma evrelerinin hangi şartlarda ve nasıl gerçekleştiğini ortaya koymaktır.Keywords : Ermeni Kilisesi, Geç Antik Çağda Ermeniler, Ermeni Hıristiyanlığı, Sâsânîler ve Romalılar Arasında Ermeniler, Aziz Grigor