Passage of the Black Sea Volunteer Fleet Through the Turkish Straits During the Russo-Japanese War (1904)

Authors : Abdurrahman BOZKURT

Pages : 652-664

Doi:10.17067/asm.777157

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2021-01-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk Boğazlarından geçiş rejiminin 1841 yılında imzalanan Londra Boğazlar Sözleşmesi ile uluslararası güvence altına alınması, Karadeniz’e kıyıdaş devletlere ait savaş gemilerinin de Boğazlardan geçme hakkına sahip olmasını isteyen Rusya’yı tatmin etmemişti. Ruslar bu rejimi değiştirmeye yönelik girişimlerde bulundular fakat 1856 Paris ve 1878 Berlin Antlaşmaları Boğazlarda statükonun muhafaza edileceğini göstermekteydi. Bu arada değişen dünya dengelerinden yararlanmayı planlayan Ruslar, Türk Boğazlarına yönelik hedeflerinin, Karadeniz’deki donanmalarının güçlenmesine bağlı olduğunu kavramışlardı. Berlin Antlaşması’ndan sonra Ruslar, Baltık limanlarında inşa ettikleri ya da satın aldıkları savaş gemilerini silahsız bir şekilde ve sivil personelle Türk Boğazlarından geçirebilmek için müracaatlarda bulundular. İngiltere’nin tepkilerine rağmen sınırlı sayıda savaş gemisinin ticari kriterlere tabi olmak kaydıyla Boğazlardan geçişine Osmanlı Devleti tarafından müsaade edildi. Bununla eş zamanlı olarak Ruslar, bağış kampanyalarıyla Karadeniz’de sözde sivil amaçlı bir Gönüllü Filo meydana getirdiler. İhtiyaç halinde yardımcı savaş gemilerine dâhi dönüşebilecek potansiyele sahip gemilerden oluşan Karadeniz Gönüllü Filosu, 1904-1905 Rus-Japon Savaşı’na kadar misyonunu gizleyerek Boğazlardan geçti. Ancak 1904-1905 Rus-Japon Savaşı sırasında bu filoya bağlı gemilerin Boğazlardan geçerek Kızıldeniz ve çevresinde ticaret gemilerini denetlemesi İngiltere’nin şiddetli tepkisine neden oldu. İngiltere ile karşı karşıya gelecek güce sahip olmayan Ruslar geri adım atmak zorunda kaldılar ve bir daha da böyle bir teşebbüste bulunamadılar. British Documents of the Origins of the War insert ignore into journalissuearticles values(1898-1914); başlığıyla yayımlanan İngiliz Arşiv belgeleri ve Avam Kamarası tutanaklarının iskeletini oluşturacağı bu çalışma 1904-1905 Rus-Japon Savaşı sırasında Karadeniz Gönüllü Filosu’na bağlı hafif savaş gemilerin misyonlarını gizleyerek Türk Boğazlarından geçişi ve sonrasında yaşanan uluslararası gelişmeleri incelemeyi hedeflemektedir.
Keywords : Türk Boğazları, Karadeniz, Rus Karadeniz Filosu, Rus Karadeniz Gönüllü Filosu, Londra Boğazlar Sözleşmesi