Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde 1641-1642 Azak Seferi

Authors : Orkun İKİNCİ

Pages : 91-106

Doi:10.17067/asm.1208407

View : 25 | Download : 24

Publication Date : 2023-01-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı Seyahatname geleneği içerisinde ilk akla gelen isimlerinden biri olan Evliya Çelebi, yaklaşık yarım asırlık bir tecrübenin sonucu olarak kaleme aldığı ve meraklısına pek çok konuda malumat sunduğu zengin eserinde, gezip gördüğü yerlerdeki pek çok sıra dışı olayı ve durumu okuyucuya aktarmaktadır. Onun eserinde işlemiş olduğu konulardan biri de, 1637 yılında Don Kazakları tarafından ele geçirilen Azak kalesinin, içerisinde kendisinin de bulunduğu Osmanlı-Kırım müttefik ordusu tarafından sükûtundan insert ignore into journalissuearticles values(ele geçirilme); yaklaşık dört yıl sonra geri alınma girişimi ve akabinde yaşananlar olmuştur. Bu çalışmada Evliya Çelebi’nin mezkûr insert ignore into journalissuearticles values(bahsedilen); seferde gördüğü olay ve durumları, onları ele alış tarzını irdelemek amaçlanmaktadır. Hiç şüphesiz seferde muvazzaf bir asker olan Evliya Çelebi’nin Seyahatname adlı eseri, Osmanlı ve Kırım Hanlığı siyasi tarihi içinde neden ve sonuçları ile oldukça önemli olan 1641-1642 Azak Seferi hakkında oldukça önemli bilgiler vermektedir. Kronik tarih kaynaklarının aktardıklarının yanı sıra olayın bizzat içinde olan Evliya Çelebi’nin şahit olduğu atmosferi, tarafların askerlerinin fiziki ve psikolojik durumunu, bir nevi röportaj mahiyetinde olan çevresindeki kişilerin sözlerini eserinde aktarması gibi sadece kendisinde bulabileceğimiz nadir nitelikte olan hususlar; konusu hakkında birinci el kaynak olan kendisinin aktardığı bilgiler üzerine olan dikkati yoğunlaştırmaktadır.
Keywords : Evliya Çelebi, Seyahatname, Don Kazakları, Osmanlı Devleti, Azak, Travel Book, Don Cossacks, Ottoman Empire, Azov