R. 1306 (M. 1890) Aydın Vilayet Salnamesine Göre Saruhan (Manisa) Sancağı ve İdarî Kadrosu

Authors : Demet KARASU

Pages : 45-69

Doi:10.17067/asm.1212781

View : 37 | Download : 15

Publication Date : 2023-01-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Ege bölgesinin önemli şehirlerinden biri olan Manisa, verimli topraklarıyla tarih boyunca pek çok medeniyetin ilgisini çekmiştir. Osmanlı döneminde Manisa Sancağı, geleceğin Padişahlarına yönetimin öğretildiği yer olması hasebiyle bugün bile “Şehzadeler Şehri” olarak anılmaya devam etmiştir. Şehzadelerin valilikleri döneminde Manisa, ilim ve irfan yuvası olmanın yanında, imar faaliyetleri yönünden de en üst düzeyde nasibini almış ve günümüz Manisa’sının tarihi kültür mirası, bu yükselme devrinin bir ürünü olmuştur. Şehir, eskiçağlardan beri İç Anadolu’dan Ege kıyılarına ulaşan tarihî yolların kesişme noktasında olmasından dolayı ekonomik yönden de gelişme göstermiştir. Tarihi araştırmalarda başvurulacak önemli kaynaklardan bir tanesi Salnameler olup, bunlar resmî ve özel olmak üzere iki guruba ayrılmaktadırlar. Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye adıyla düzenli olarak tutulan resmî salnameler; Devlet Salnameleri, Nezaret Salnameleri ve Vilayet Salnameleri olarak üç bölümde incelenmektedirler. Konumuz dahilinde olan Vilayet salnamelerinde, Osmanlı Devleti’ne bağlı vilayetlerin yıllık olarak idari taksimatı ve teşkilatı, görevli memurları, maarif kurumları, tarihçesi, coğrafi yapısı, eski eserleri, nüfusu, zirai ve ticari üretimi, gibi pek çok konuya yer verilmiştir. Bu yönüyle vilayet salnameleri, XIX. yüzyılın ortasından itibaren merkez ve taşra teşkilatı hakkında önemli bilgiler veren çok değerli ana kaynaklardır. Resmi olarak tutulan ve çalışmamıza konu olan R. 1306 insert ignore into journalissuearticles values(1890); yılına ait Aydın Vilayet Salnamesi ışığında Saruhan Sancağı, idari, sosyal, ekonomik, coğrafi ve demografik açılardan ele alınmaya çalışılacaktır. Böylece XIX. yüzyılın sonlarında bölgenin genel vaziyeti ortaya çıkarılarak geniş bir perspektiften yerel tarih incelemesi yapılmış olacaktır.
Keywords : Tarih, Osmanlı Devleti, Aydın Vilayet Salnamesi, Saruhan Sancağı, Manisa, History, Ottoman Empire, Aydın Province Salname, Saruhan Sanjak