Ömer Ziyâüddin Dağıstânî ve Dönemin Siyasî Dönüşümüne Etkisi

Authors : Demet Karasu, Mehmet Kerem Karasu

Pages : 53-64

Doi:10.17067/asm.1371764

View : 47 | Download : 48

Publication Date : 2024-01-25

Article Type : Research Paper

Abstract :İslami kaynaklar içerisinde önemli bir referans kaynağı olan hadis, dini boyutun yanı sıra sosyal hayata dair yönüyle de önem arz etmektedir. Özellikle sosyal boyutu, sahih hadislerin korunması ve meşrulaştırılması gereğini ortaya çıkarmıştır. Hemen her dönemde değişim ve dönüşüm çabalarına bakılırsa, ulema kesimin toplum üzerindeki etkisi dikkate alındığında hadis ilminin özellikle Türk modernleşme sürecine etkisi yadırganamaz. Bu bağlamda tasavvuf ehli modernleşme sürecinde arka planda kalmayarak tam tersi istikamette, idareciler, dönemin yöneticileri üzerinde etkili olmuşlardır. Bunlardan bir tanesi de hiç kuşkusuz Gümüşhanevi dergâhı mensuplarından Ömer Ziyâüddin Dağıstânî’dir ki Dağıstânî bu anlamda devlet-tasavvuf ilişkisi üzerinde pek çok eser kaleme almıştır. Modernleşmeye karşı olmayan Dağıstânî, eserleriyle siyasî dönüşüme katkıda bulunmuştur. Devletin bekasını, modernizeyle birlikte tasavvuf özellikle de Kur’an ve Hadislerin bağdaştırılmasında görmüştür. Bu iki İslami ana kaynaktan vazgeçilmediği müddetçe devletin uzun ömürlü olacağı kanaatindedir. Bu bağlamda Dağıstânî’nin hadis eserleri, özellikle kırk hadis üzerindeki görüşleri ve siyasî açıdan ilişkilendirmesi dikkat çekmektedir. Bu hususta yapılan çalışma bu yönde değerlendirilecektir.
Keywords : Dağıstâni, Kuran, Hadis, Siyaset, II Abdülhamid