“Duha Koca Oğlu Deli Dumrul” Hikâyesinin Göstergebilimsel Açıdan İncelenmesi Kahraman - Yücel Dağlı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları

Authors : Serdar GÜRÇAY

Pages : 23-48

View : 15 | Download : 10

Publication Date : 2016-10-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatının yazıya geçirilmiş ve günümüze ulaşabilmiş başat örneklerinden olan Dede Korkut Kitabı âdeta mihenk taşı niteliğindedir. Oğuzların hayatını konu alan milli destanlarımızdan Dede Korkut Kitabı’nın Dresden nüshasında yer alan beşinci hikâyesi “Deli Dumrul” karakterinin şahsi bilinci ile birlikte kolektif toplum bilincini de yansıtan bir anlatıdır. Çalışmamıza konu olan Deli Dumrul hikâyesine göstergebilim ışığında farklı anlam katmanlarını çözümleyebilmek, metnin yüzey yapısından derin yapısına izdüşümle üretim ve ortaya konuş koşullarını açıklamak amacıyla yaklaşılmaya çalışılmıştır. Metinde izlenen göstergebilimsel yönteme uygun olarak öncelikle hikâye üç kesite ayrılmıştır. Kesitleme yöntemi ile okuyucunun hikâyeyi farklı bakış açısı ile görmesi amaçlanmıştır. Hikâyeyi oluşturan ögelerden kişi kesiti ve karakterlerin bakış açıları üzerinde durulmuştur. Ardından anlatının izleklerine uygun olarak derin yapıyı çözümleyebilmek amacıyla sözcükler temel alınarak durum kesiti ve eylem kesiti irdelenmiş ve metinbilimsel bir inceleme ortaya konulmaya çalışılmıştır. Diğer yandan, Deli Dumrul hikâyesi yer ve zaman düzleminde ve kişilerin psikolojilerine etkileri de göz önünde bulundurularak sunulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmamızın amacı, yapısal bir çözümleme yöntemi olan göstergebilim tekniği kullanılarak hem metinbilimsel hem de psikanalitik yaklaşımla metindeki “buz dağının” görünmeyen kısımları ile beraber çok anlamlılık da çözümlenmeye çalışılmıştır
Keywords : Duha Koca oğlu Deli Dumrul, Dede Korkut