Yaratıcılık ve Dîvân Şiirinde Rakîbden İntikam Almanın Bir Başka Yolu

Authors : Metin AKAR

Pages : 121-171

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2020-10-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Dünya edebiyatlarında ve bunun bir parçası olan klâsik Türk edebiyatında, aşk temasını işleyen edebî eserlerin pek çoğunda “âşık, maʻşûk ve rakîb”ten oluşan bir “triyo” bulunur. Rakîb, bütün edebiyatların sevilmeyen klâsik tiplerindendir. Dîvan ve mesnevî edebiyatlarımızda rakîb daima aşağılanır. Bizim edebiyatımızda rakîb en çok “it”e benzetilir. Tahkirde hızını alamayan, öfkesini kontrol edemeyen veya etmek istemeyen şairler rakîbi “it”e benzetmekle kalmamışlar, aynı beyitte bir defa daha “it” kelimesini veya eş anlamlı olan kelimeleri kullanmışlar; daha da ileri giderek içinde “it”, “i, t” ses grubu bulunduran kelimelerden yararlanmışlardır. Bazıları bununla da yetinmeyerek aynı beyit içinde, hakaret sözlerinden başka benzetilen varlığın özelliklerini de zikretmişlerdir. Bu tutum XV ve XVI’ncı asırlarda yaygın olarak görülmektedir. Daha sonraki asırlarda giderek azalmıştır.
Keywords : Dîvân Edebiyatı, yaratıcılık, rakîb