Muhammed Sadık Kaşgarî’nin Tezkire-i Azîzân Adlı Eseri ve Dil Özellikleri Üzerine

Authors : Nesrin GEZİCİ

Pages : 257-305

View : 11 | Download : 9

Publication Date : 2021-10-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Tezkire-i Azîzân, Mirza Hâdi Beg’in oğlu Kaşgar hâkimi Osman Beg anısına Muhammed Sadık Kaşgarî tarafından yazılmıştır. Eserde, XV. asrın ilk çeyreğinden XVIII. asrın ikinci yarısına kadarki zaman aralığında Hocaların, Doğu Türkistan’daki siyasi faaliyetleri ayrıntılı olarak kaleme alınmıştır. Hocalar Devri olarak bilinen bu dönem, Doğu Türkistan’ın siyasi ve tarihî yapısıyla ilgili önemli dönüm noktalarından biridir. H.1182/M.1768-1769 yılında yazılan eser, Çağatay Türkçesinin son dönem dil özelliklerini yansıtmaktadır. Tezkire-i Azîzân’ın Oxford Bodleian Kütüphanesi’nde “MS. Tur d.20” koduyla yer alan nüshası bu çalışmanın esasını oluşturmaktadır. St. Petersburg Doğu Yazmaları Enstitüsünde bulunan iki nüsha ve Oxford Bodleian Kütüphanesi’ndeki diğer nüsha karşılaştırılarak yeni bir metin oluşturulmuştur. Bu makalede, Muhammed Sâdık Kâşgarî’nin Tezkire-i Azîzân adlı eseri hakkında bilgi verilecek, eserin önemli dil özellikleri örneklerle tespit edilecek ve eserin son dönem Çağatay Türkçesini yansıtan özelliklerine dikkat çekilecektir. Bu çalışmayla, son dönem Çağatay Türkçesinde ve Yeni Uygur Türkçesine geçiş döneminde yer alan dil özelliklerinin ortaya konulmasına katkıda bulunulmaya çalışılmıştır.
Keywords : Muhammed Sâdık Kâşgarî, Tezkire i Azîzân, Hocalar Dönemi