KIRGIZLARIN 1916 YILI AYAKLANMASI ve “ÜRKÜN”

Authors : Gulzada Abdalieva

Pages : 123-143

View : 5 | Download : 17

Publication Date : 2025-03-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Uygarlık tarihinin XIX. yüzyılın sonu ile XX. yüzyılın başlangıcındaki önemli olaylarından kaynaklanan dünya sömürgecilik sisteminin krizi, “Asya ülkelerini de uyandırmıştır”. Bundan dolayı doğunun Hindistan, İran, Çin ve Türkiye gibi büyük devletlerinde halkların “uyandığı”, sömürgecilere karşı milli kurtuluş hareketlerinin başladığı bilinmektedir. Dünyadaki büyük devletlerden biri olan Rusya İmparatorluğu da bu doğal akımın dışında kalmamıştır. Rus İmparatorluğu’nun sömürgeci politikasına karşı Sibirya ile Kafkasya’daki bazı milletler ile Türkistan’daki yerli halkın çoğunluğu XX. yüzyılın başında ayaklanmaya başlamışlardır. Bağımsızlık için bu büyük mücadelede yenildikten sonra Kırgızların bir kısmının toplu olarak Çin’in batısına kaçmaya mecbur kaldıkları bu olay, Kırgızların tarihinde “Ürkün” adıyla anılır. Bu olayın daha sonraki benzeri olaylarla birlikte, “Ürkünler” adı ile Kırgız tarihindeki en trajik sayfalardan birini oluşturduğu tartışılmazdır.
Keywords : Asya, Kırgız, 1916, Ürkün, Rusya