Türkiye’nin “Sınır-Ülke” Niteliği: Farklı Stratejik Kültürler Arasında Türk Dış Politikası

Authors : Haluk ÖZDEMİR

Pages : 7-46

View : 6 | Download : 3

Publication Date : 2008-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’nin jeopolitik konumu, diğer tüm ülkeler gibi onun dış politika sorunları karşısındaki davranışlarını şekillendirmektedir. Ancak Türkiye’yi diğer ülkelerden ayıran en önemli özelliklerden biri, onun farklı stratejik kültürler ve farklı algılamalara sahip ülkelerle çevrilmiş olması, yani birbirinden son derece farklı alt-sistemler arasında bir “sınır-ülke” konumunda olmasıdır. Bir tarafta ilişkilerini kurumsal düzeyde yürüten ve post-modern olarak nitelenebilecek bir uluslararası sistem, yani Avrupa, diğer tarafta reelpolitik ilkelerin büyük ölçüde geçerliliğini koruduğu Ortadoğu ve Kafkaslar. Uluslararası sorunlar karşısında tamamen farklı davranış modelleri ve algılamalara sahip bu stratejik kültürler arasında sıkışan Türkiye’nin dış politika sorunlarının büyük bir kısmı bu konumundan kaynaklanmaktadır. Bir tarafta ait olmayan ve katılmaya çalıştığı Avrupa altsisteminin öngördüğü bir siyasal model ve buna dayalı davranış şekilleri, diğer tarafta kendi güvenliğine yönelik önemli tehditlerin kaynağı olan Ortadoğu arasında sıkışan Türkiye, bu durumdan kaynaklanan çelişkileri çözmek zorundadır. Bu makale, Avrupa ve Ortadoğu’ya ait olma temelinde şekillenen ve ulusal kimliğe dair kültürel tartışmalara girmemekte, daha çok bu farklı alt-sistemlerin öngördüğü farklı dış politika tarzları arasındaki gerilimler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Bu gerilimler daha çok Soğuk Savaş sonrası ortaya çıkan nispeten yeni gerilimlerdir. Jeopolitik konumdan kaynaklanan sorunların çözülmesi, Türkiye’nin sınır-ülke niteliğini ortadan kaldırmaz, ancak bazı dezavantajların avantaja dönüşmesine katkı sağlayabilir
Keywords : Türk Dış Politikası, Stratejik Kültür, Uluslararası Sistem, Sınır Ülke, Jeopolitik