Türk Anlatı Geleneği ve Saltıknâme

Authors : Mehmet KAHRAMAN

Pages : 12-30

View : 8 | Download : 3

Publication Date : 2016-12-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyat tarihinin başından beri var olan bir anlatı geleneğimiz vardır. Bu geleneğin bulabildiğimiz en eski ve en tam örneği, Dede Korkut’tur. Dede Korkut, olaylar, kişiler, çevre, kültürel unsurlar, anlatım teknikleri vb. detaylar bakımından yeterli düzeydedir. Bu bakımdan Dede Korkut üzerine yapılan çalışmalar, Türk anlatı geleneğinin tespitinde önemli ipuçları vermektedir. Türk anlatı tarihinde yer alan metinler, boy, dâstân, hikâye, roman, hangi isimle anılırsa anılsınlar, sonuçta bu geleneğin bir halkasını oluşturmaktadırlar. Bu metinler ayrıca Türk anlatı geleneğinin gelişim çizgisini takip etmemize de imkân sağlamaktadırlar. Saltıknâme, Anadolu’yu ve Balkanları içine alan uzun bir ‘gazâ’ metni, bir ‘gazavâtnâme’dir. Onun için kullanılan bu ‘gazavâtnâme’ adı, Türk anlatı geleneğinin önemli bir halkasını oluşturmaktadır. İslam medeniyeti dairesinde yer almaya başlayan Türk toplumu, anlatılarının büyük çoğunluğunu bu türde yapmıştır. Saltıknâme’yi Türk anlatı geleneği içinde değerlendirmek, söz konusu geleneğin daha net anlaşılmasına da katkı sağlayacaktır. Dede Korkut metinlerinde ve mesnevilerde karşımıza çıkan anlatı teknikleri ile Saltıknâme ve ona benzer metinlerde rastladığımız anlatı teknikleri neredeyse birebir örtüşmektedir. Bunlara bakarak Türk anlatı geleneğinin esas omurgası tespit edilebilir
Keywords : Dede Korkut, Türk anlatı geleneği, Saltıknâme, Battalnâme