Dış Yardımda Amerikan, Çin ve Türk Yaklaşımları

Authors : Murat BAYAR

Pages : 63-86

View : 8 | Download : 6

Publication Date : 2018-05-08

Article Type : Research Paper

Abstract :Yaklaşık yetmiş yıldır uluslararası ilişkilerde önde gelen politika araçlarından birisi olmasına karşın dış yardımın alıcı ülkelere etkisi halen tam olarak açığa kavuşturulmuş değildir. Amerika Birleşik Devletleri insert ignore into journalissuearticles values(ABD); tarafından oluşturulan dış yardım yaklaşımının resmi hedefleri arasında gelişmekte olan ülkelerde refahı artırma, fiziki altyapıyı geliştirme, eğitim düzeyini yükseltme ve çocuk ölümlerini azaltmanın yanı sıra yolsuzlukla mücadele ve demokratikleşme teşviki bulunmaktadır. Ancak, literatür bu yaklaşımın birçok ülkede ekonomik krizlere, darbelere ve iç çatışmalara yol açtığına işaret etmektedir. Bu tablonun sebepleri arasında, donör ülkelerin stratejik çıkarlarının yardımın resmi hedeflerinin önüne geçmesinin yanı sıra, alıcı ülkelerin yapısal ve kültürel farklılıklarının göz ardı edilmesi gösterilmektedir. Öte yandan, 2000’li yıllardan başlayarak Çin ve Türkiye kendi dış yardım yaklaşımlarını geliştirmişlerdir. Çin alıcı ülkelerden siyasi reform talep etmeden başta petrol olmak üzere enerji altyapısına odaklanmış ve Afrika’nın 1 numaralı ihracat ortağı haline gelmiştir. Türkiye ise yardımlarında sosyal altyapılar ve hizmetler sektörüne ağırlık verirken alıcı ülkelerle tarihi ve kültürel bağlarını güçlendirmektedir. Makale önce söz konusu üç yaklaşımın çerçevelerini çizmekte, daha sonra bu farklılıkların alıcı ve donör ülkeler için doğuracağı muhtemel sonuçları tartışmaktadır. 
Keywords : dış yardım, resmi kalkınma yardımı, Amerika, Çin, Türkiye