DÜNYA GIDA TİCARETİ VE TÜRKİYE MEVCUT DURUM, DEĞERLENDİRME VE STRATEJİ ÖNERİLERİ

Authors : Tezer PALACIOĞLU

Pages : 60-119

View : 13 | Download : 5

Publication Date : 2022-12-29

Article Type : Review Paper

Abstract :Pandeminin açıkça ortaya koyduğu üzere gıda sanayi insan hayatı için sağlıkla birlikte temel ihtiyaç olan ana sektördür. Diğer sektörler, canlı bir organizma olan insanoğlu için tamamlayıcı pozisyondadır. Hayatın devamı için şart ve dolayısıyla daimi olan gıda talebi, dünya ticaretinde de önemli bir yer tutmaktadır. Gıda ile ilgili fasıllar bir arada alındığı takdirde yaklaşık 1,6 trilyon $ olan küresel gıda ihracatı, dünya ihracat hacminin 1/10’una yakın bir büyüklüğe işaret etmektedir. Toprak büyüklüğü ve yapısı, iklim koşulları, denize kıyı olunması, göl ve akarsuların varlığı gıda ticaretinde mukayeseli üstünlük alanları olarak belirleyicidir. Öte yandan gelişmiş ülkeler teknoloji kullanımı ve iyi tarım uygulamaları ile verimi artırabilmekte, toprak, iklim, su kaynakları gibi dezavantajlara karşın ihtiyaçlarını ithalat ile karşılayarak nüfuslarını doyurabilmektedir. Çoğunlukla kısa sürelerde tüketilmesi zorunluluğu nedeniyle genellikle komşu veya birbirine yakın ülkeler arasında yoğunlaşan ticaret, mevsimsel değişimler, ülkeler arası ilişkiler, ekonomik ve siyasi krizler gibi güncel gelişmelerden doğrudan etkilenmektedir. Şubat 2022’den bu yana süren Ukrayna-Rusya savaşının ortaya çıkardığı çok sayıda sorun içerisinde öne çıkanlardan bir tanesi de başta hububat ve yağlı tohumlar olmak üzere tarım ürünlerinin üretiminde ve tedarikinde çıkan ve kısa vadede belirsizliğini koruyan sorunlardır. Artan nüfuslar, küresel ısınma, kirlilik ve su kaynaklarının yetersizliği gibi köklü sorunlar da eklendiğinde sorunun boyutu daha da büyümektedir. Uluslararası Ticaret Merkezi tarafından yayımlanan Trademap verileri kullanılarak gıda ürünleri ticaretinde öne çıkan ürün ve ülkelerin tespiti, ülke-fasıl bazında talep ve arz ile ithalat ve ihracatın belirlenmesi ve elde edilen bu veriler ışığında, Türkiye açısından yapılacak değerlendirme, bu alanda nerede olunduğunu, eksik ve yeterli alanları ve potansiyel ortaya konularak strateji geliştirilmesi açısından gerekli ve yararlı görülmektedir.
Keywords : Dünya gıda ticareti, gıda ihracatı, gıda ithalatı, Türkiye gıda ticareti, World food trade, food exports, food imports, Turkeys food trade