İKİ ODA ARASINDAN YÖNETİM MERKEZİNE: BİR MİMARLIK TERİMİ OLARAK “MȂBEYN”

Authors : Oya ŞENYURT, Zeynep GÜLSER

Pages : 18-25

Doi:10.31451/ejatd.640081

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2019-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Mimarlığın temel konularından olan mekânın anlamı, kişilerin kullanımı ve algılama biçimi ile farklılaşır. Söz konusu farklılıklar sebebiyle var olan mekân zaman içinde dönüşerek farklı biçimlerde karşımıza çıkabilmektedir. Bu çalışmada kelime anlamı iki şeyin arası olan “mâbeyn” sözcüğünün bir mimarlık terimi olarak ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel faktörlerden etkilenerek mekânsal kullanım biçiminin değişiminin terimin anlam çeşitliliğine verdiği katkılar incelenmiştir. Osmanlı’da konut, köşk, konak ve saraydaki durumu değerlendirilen ve üç önemli saray yapısında da kullanımlarının izi sürülebilen mabeynin kullanım çeşitliliği bazı veriler sunmaktadır. Bir mekân olarak mabeynin konuttaki kullanımlarından yola çıkılarak saray yapılarındaki konumu ve bir yapıya dönüşmesine ilişkin süreç, çeşitli yapı türleri üzerinden değerlendirilerek, terimin zaman içindeki anlamsal katmanlaşması ve sözlüklerin dışında yer alan tanımları makalede ele alınmıştır.
Keywords : Mâbeyn, Sofa, Mâbeyn i Hümâyun, Mahremiyet, Zülveçheyn