Terminoloji, Tanım ve Tasnif Bağlamında Atasözleri Üzerine Bir Değerlendirme

Authors : Sinan Yaman

Pages : 8-23

Doi:10.31451/ejatd.1594404

View : 30 | Download : 20

Publication Date : 2025-05-03

Article Type : Research Paper

Abstract :Halk edebiyatının konuşmalık türlerinden biri olan atasözleri, toplumun köklü tarihini, dünya görüşünü, geleneklerini, göreneklerini ve değerlerini etkili bir şekilde yansıtan dil unsurlarıdır. Yüzyılların imbiğinden geçerek anlam kazanan bu ifadelerin, kişiler arası iletişimde oldukça önemli bir görevi vardır. Atasözleri, doğası gereği deyim, klişe, slogan, deyiş, Velerizm gibi kavramlarla girift bir ilişki içerisindedir. Atasözünün bu yapısı terim, tanım ve tasnif bağlamında ele alınırken bazı zorluklar çıkarmaktadır. Bu durum, atasözlerinin hangi bilim dalı tarafından inceleneceği hususunu da beraberinde getirmektedir. Atasözlerinin, atasözü bilimi (paremiyoloji) veya deyim bilimi tarafından incelenmesi gerektiği farklı bilim insanları tarafından öne sürülür. 1931 yılından beri süregelen ve çözüme kavuşturulamayan bu tartışmalar, bilim insanlarını asıl odak noktasından uzaklaştırarak atasözü araştırmalarına olumsuz etki etmektedir. Bu çalışmada, atasözü üzerine ortaya konulan önemli terim, tanım ve tasnifler yabancı ve Türkçe çalışmalar dâhilinde ele alınmış, tespit edilen farklı görüş ve yaklaşımlar incelenmiştir. Bu görüş ve yaklaşımlar üzerine genel bir değerlendirmenin yapıldığı çalışmada, bu türün bütüncül bir tanımı da yapılmıştır. Sonuç olarak, dilde etkin bir şekilde kullanılan ve çağlar boyunca şekillenen atasözlerinin kapsamlı bir veri ve inceleme alanına sahip olduğu, kavramsal çerçevesinin oluşturulması için disiplinler arası bir yaklaşımla yeniden ele alınmasının ve bu bilim dalının sınırlarının çizilmesinin gerekli olduğu tespit edilmiştir.
Keywords : Atasözleri, Türk Atasözleri, Tanım, Tasnif, Terminoloji