Vitis Türlerinin Süs Asması Olarak Kullanılması ve Gelişme Olanakları

Authors : Birhan Kunter, Hande Tahmaz Karaman

Pages : 506-512

Doi:10.53471/bahce.1545817

View : 16 | Download : 28

Publication Date : 2025-03-25

Article Type : Review Paper

Abstract :Vitaceae familyası, yaprak ve çiçek yapıları ile farklılık gösteren, tutunma organları olan sülükleri ile sarılıcı ve odunsu gövdeye sahip, ağaç benzeri veya çalı formunda bitkilerin yer aldığı büyük asma ailesidir. Dünya üzerinde ılıman iklim kuşağından tropiklere kadar uzanan geniş bölgelere adapte olmuş zengin genetik kaynaklara sahip olan Vitaceae familyası farklı kullanım değerleri sunmaktadır. Kuzey Amerika, Çin, Japonya ve Okyanusya kökenli Ampelopsis Michx., Cissus L., Parthenocissus Planch. ve Tetrastigma (Miq.) Planch. cinsleri içerisinde yer alan tırmanıcı süs bitkisi formları, dış mekan peyzaj planlamalarında kullanılmaktadırlar. Familyada Vitis L. cinsi, dünya üzerinde 90’dan fazla ülkede doğal ya da adaptasyon yoluyla yayılım göstermiş olan türleri ile öne çıkmaktadır. Dünyanın en eski bitkilerinden olan Vitis türlerinin birincil düzeyde meyvelerinden yararlanılmaktadır. Diğer taraftan asmalar, gövde ve sürgünlerinin kolay şekil almaları, yaprak şekli ve renklerindeki dekoratif farklılıklar nedeniyle sarılıcı ve tırmanıcı süs bitkisi olarak da kullanılmaktadırlar. Vitis türlerinde genetik kaynaklardan seçilmiş varyetelerin yanı sıra, asma ıslahı çalışmalarında, özellikle hastalık ve zararlılara dayanıklılık ıslahı süreçlerinde türler arası melezlerden süs asması olarak yararlanılması ilgi alanı olmaya başlamıştır. Bu derleme çalışmasında, Vitaceae familyasının yalnız Vitis cinsi içerisinde yer alan ve süs asması olarak kullanılan türler ile türler arası melezlerin tanıtılması ve süs asmalarının geleceğe yönelik potansiyelinin irdelenmesi amaçlanmıştır.
Keywords : Süs asması, Vitis sp., tırmanıcı bitki, yaprak rengi, yaprak şekli