Filibeli Ahmet Efendi Örneğinde Tanzimat Dönemi Edebî Patronaj İlişkilerinin İşleyiş Süreci

Authors : Umut SOYSAL, Ali Emre ÖZYILDIRIM

Pages : 223-244

Doi:10.47139/balted.1314740

View : 70 | Download : 74

Publication Date : 2023-07-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk edebiyatının en uzun periyodu sayılan İslam etkisinde gelişen Türk edebiyatı, edebiyat tarihçileri tarafından divan, klasik, eski Türk edebiyatı gibi farklı tanımlarla adlandırılmaktadır. 15. yüzyıldan itibaren güçlü örneklerini veren Türk edebiyatının bu dönemi, 19. yüzyılın ortalarından itibaren Osmanlı Devleti\`nde yaşanmaya başlanan siyasi, iktisadi ve idari dönüşümden doğrudan etkilenmiş, Tanzimat süreci ile birlikte batı etkisinde yeni bir edebiyat oluşmaya başlamıştır. Ancak bu dönüşüm süreci çok hızlı olmamış, klasik dönemdeki tür, şekil ve içeriklerin değişmesi zamanla gerçekleşmiştir. Bu değişim sürecinden doğrudan etkilenmeyen geleneğin bir başka unsuru, şiirlerin yazılış ve sunuluş süreçleridir. Şairler bu dönemde de şiirlerini yine belirli patronlara sunmuşlar, şiirleri karşılığında sosyal ve iktisadi beklentilere girmişlerdir. Balkan coğrafyasında yaşayan Osmanlı şairleri de Osmanlı edebiyatının en büyük koruyucusu ve hamisi olan padişahla edebî bir iletişim hâlinde olmuşlar, padişahtan bir takım talep ve beklentilerde bulunmuşlardır. Bu yazıda Abdülaziz devri şairlerinden olan Muhtar mahlaslı Filibeli Ahmet Efendi\`nin Sultan ile kurduğu edebî patronaj ilişkisi incelenmiş, Muhtar\`ın Sultan’a sunduğu şiir üzerinden Tanzimat dönemi devlet sanat ilişkisi hakkında bazı değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Keywords : Klasik Türk Edebiyatı, edebî patronaj, Balkanlar, Filibe, Filibeli Ahmet Efendi, Muhtar