MÜYESSİRETÜ’L-ULÛM’UN KAYIP NÜSHALARI

Authors : Mücahit KAÇAR

Pages : 247-264

View : 14 | Download : 14

Publication Date : 2018-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract : Bergamalı Kadrî tarafından H. 937/M. 1530 yılında kaleme alınan Müyessiretü’l- Ulûm, Kanûnî Sultan Süleyman’ın sadrazamı Damat İbrahim Paşa’ya sunulmuştur. Türkçenin Batı Türkçesiyle yazılmış ilk gramer kitabı olması yönünden değerli bir kaynak olan eser, Hayâlî Bey gibi önemli bir şâirin bir gazelini gramer, belagat ve anlam açısından incelemesi yönüyle de dikkat çekicidir. Bursalı Mehmet Tâhir Bey tarafından bulunan eserin bilinen tek nüshası, Maârif Vekâleti tarafından basılacak olan kitapta kullanılmak amacıyla fotoğrafları çekildikten sonra kaybolmuştur. Müyessiretü’l-Ulûm, ilk defa Besim Atalay tarafından 1946 yılında metin, dizin ve fotoğraflarıyla birlikte neşredilmiş, daha sonra da hakkında günümüze kadar birçok çalışma insert ignore into journalissuearticles values(kitap, tez, makale, bildiri); yapılmıştır. Biz de Hayâlî Bey’in bu değerli kitapta yer alan gazelinin şerhi hakkında hazırladığımız bir çalışma vesilesiyle eserin kayıp nüshasıyla ilgili araştırmalar yaptık ve eserin hem kaybolan nüshasını, hem de Fuat Köprülü tarafından istinsah edilen diğer bir nüshasını tespit ettik. Bu çalışmada öncelikle Müyessiretü’l-Ulûm’un mevcut tek nüshasının Bursalı Mehmet Tahir Bey tarafından bulunuşu, ilim adamlarının eser hakkındaki yazıları, Fuat Köprülü’nün nüshadan kendisi için bir örnek çıkarması, eserin tek nüshasının Maarif vekâletince metninin neşredilmesi amacıyla fotoğraflarının çekilmesi ve tek nüshanın kaybolmasından sonra fotoğraflar üzerinden bilimsel neşirlerinin yapılması hakkında bilgi verilecektir. Çalışmanın ikinci bölümünde de tarafımızca yapılan araştırmalar neticesinde Müyessiretü’l-Ulûm’un Almanya’da ve Türkiye’de bulunan kayıp nüshaları hakkında bilgi verilecektir.
Keywords : Bergamalı Kadri, Müyessiretül Ulûm, gramer, nüsha