Osmanlı Kadı Mahkemesindeki “Şühûdü`l-Hâl” Nasıl Değerlendirilebilir?

Authors : Hülya TAŞ

Pages : 25-44

View : 16 | Download : 15

Publication Date : 2008-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Osmanlı şer‘î mahkemesinde görülen davalara ait zabıtlar, “şühûdü’l-hâl” başlığının altında birtakım adlardan oluşan ve sayısı davadan davaya göre azalıp çoğalan bir kayıtla son buluyordu. Bu kısımdaki kişilerin kimlikleri, mahkemedeki fonksiyonları, araştırıcıların açıklamak istedikleri önemli bir husustur. Bu “şühûdü’l-hâl” diye nitelenen kişilerin, mahkemenin aslî yapısı içinde yer alan bir görevliler meclisi mi olduğu, hatta Batı yargılama usulündeki “jüri”ye benzetilebilecek bir statüsünün olup olmadığı tartışılmış ve bazı yazarlar tarafından böyle takdim edilmiştir. Bu makalede, belgesel bilgilere dayanarak bu heyetin niteliği ve işlevi belirlenmeye çalışılmış ve daha önceki tartışmalara ışık tutabilecek sonuçlara ulaşılmıştır. Bu sonuçlardan en önemlisi, “şühûdü’l-hâl”in bir jüri olmadığıdır. Bunlar, hem görülen davanın o andaki izleyicileridir, hem de gelecekte o olayın bir kez daha, herhangi bir sebeple gündeme gelmesi halinde bilgilerine başvurulacak tanıklardır.
Keywords : Sicill i mahfûz, şühûdül hâl, mahkeme, jüri