I. Dünya Savaşı’nın İlk Gizli Anlaşması: İstanbul ve Boğazlar’ın Rus Çarlığı’na Bırakılması (Mart-Nisan 1915)

Authors : İsmail KÖSE

Pages : 1-27

Doi:10.12995/bilig.8901

View : 17 | Download : 12

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :I. Dünya Savaşı esnasında Osmanlı Devleti’ni paylaşmaya yönelik  dört gizli anlaşma imzalanmıştır. İlk anlaşma 1915 yılının  Mart-Nisan aylarında imzalanmış olan İstanbul Anlaşması’dır.  İkinci anlaşma; İstanbul Anlaşması’ndan birkaç gün sonra İtalya  ile imzalanan Londra Anlaşması, üçüncü bir yıl sonra 1916 Mayıs  ayında İngiltere ve Fransa arasında imzalanan Sykes-Picot Anlaşması  ve dördüncü İtalya’nın Sykes-Picot Anlaşması’na itirazı üzerine  bu devlete yeni topraklar bırakmak için 1917 yılı Nisan ayında  imzalanmış olan Saint Jean de Maurienne Anlaşması`dır. Dört  anlaşma da gizli müzakere ve imza edilmiştir. Çarlık Rusyası ile  akdedilen İstanbul Anlaşması doğrudan Türk Boğazları ve İstanbul’un  statüsü ile ilgilidir. Zira Türk Boğazlarının tabi olduğu rejim  18. yüzyılın sonunda Karadeniz’in kuzey kıyılarının işgalinden  sonra Çarlık Rusyası’nın güvenlik ve çıkarlarını yakından etkilemeye  başlamıştır. Rus Çarlığı’nın uzun süredir beklediği fırsat I.  Dünya Savaşı’nın başında ortaya çıkmış, İngiltere ve Fransa’nın da  onayıyla Çanakkale Deniz Savaşları esnasındaki karşılıklı notalarla  akdedilen anlaşmayla İstanbul ile Boğazlar Rusya’ya bırakılmıştır. 
Keywords : II Nikola, Edward Grey, İstanbul, Boğazlar, Buchanan, Paléologue, Petrograd