Arşiv Belgelerine Göre Cumhuriyetin İlk Yıllarında Doğu Türkistan’ın Genel Durumu ve Türkiye ile Kültürel Münasebetler

Authors : Muzaffer BAŞKAYA

Pages : 215-236

Doi:10.12995/bilig.8910

View : 14 | Download : 9

Publication Date : 2019-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucuları Cumhuriyetin ilanından bir  süre sonra dünyanın çeşitli bölgelerine dağılmış Türklerle siyasi ve kültürel  iş birliğini geliştirmek amacıyla bazı adımlar atmıştır. Bu maksatla Doğu  Türkistan ve burada yaşayan soydaşların durumuyla yakından ilgilenilmiş  ve bölgeyi iyi bilen kişilere raporlar hazırlatılmıştır. Bunlardan biri  de Mecdettin Delil tarafından kaleme alınan rapordur. Bu raporda Doğu  Türkistan’ın o günkü siyasi, ekonomik ve kültürel durumuyla ilgili tafsilatlı  bilgiler verilmiş, bilhassa Türkistan’dan dışarıya göç eden muhacirlerin  vaziyetleri üzerinde durulmuş, Türkiye ile Doğu Türkistan arasındaki  kültürel bağların kuvvetlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir. Bu raporun  ardından harekete geçen Türk Hükümeti, bölgede yaşayan Türk unsurlara  yeni rejimi tanıtmak, onlarla bir gönül köprüsü inşa etmek için çalışmıştır.  Bu maksatla bölgeye yeni harfler gönderilmiş, oradan öğrenciler getirilerek  Türkiye’de okutulmaları sağlanmış, bölgede gazete ve dergi çıkarmak suretiyle  Türkiye’nin tanıtımı yapılmaya çalışılmıştır. Böylece Çin egemenliği  altında yaşayan soydaşlara dostluk eli uzatılmış ve bu bölgede kendi hegemonyasını  kurmak isteyen Çin yönetiminin baskısı kırılmaya çalışılmıştır. 
Keywords : Doğu Türkistan, muhacir, basın yayın, Latin harfleri, kültür, tanıtım