Devinim Anlatan Özbekçe Ulaçlı Yapılar Üzerine

Authors : Johan VANDEWALLE

Pages : 117-149

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2016-09-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk dillerinde yaygın bir şekilde kullanılan ulaçlar, görünüş ve kılınış anlamlarını ifade eden çeşitli ulaçlı yapılar oluşturmaktadır. “Yardımcı fiil yapısı” olarak da adlandırılan bu yapılar üzerine çok araştırma yapılmıştır. Özbekçe ile sınırlı olan bu makalemizde ise bugüne kadar Türkologlar tarafından genellikle üzerinde çok durulmayan farklı bir ulaçlı yapıyı ayrıntılı olarak inceleyeceğiz: “Devinim Anlatan Ulaçlı Yapı” DAUY . Bu yapı, birbirini izleyen, - i b ulaç ekiyle birbirine bağlanan ve her biri aynı devinimin ayrı bir anlamsal bileşenini ifade eden bir fiil dizisi olarak tanımlanabilmektedir. Tek dilli bir Özbekçe derleme dayanan araştırmamız, üç Ana Tip ve bir Ek Tip’in ayırt edilebildiğini göstermiştir. Sözkonusu tiplerde kullanılan fiiller belirli anlamsal fiil kategorilerine girmekte ve bu kategorilerin birleştirilme şekilleri belirli alt tipler oluşturmaktadır. Sonuç olarak Özbekçenin zengin bir DAUY sistemine sahip olduğu söylenebilmektedir.
Keywords : Anlambilim, derlem, devinim, Özbekçe, ulaç, yapı