Türkistan Hanlıkları’nda İnayetname Türü (XVI-XIX. yy.) ve İnşa Metodu Üzerine

Authors : Fatih Bakırcı

Pages : 45-66

Doi:10.12995/bilig.10903

View : 194 | Download : 206

Publication Date : 2024-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalenin konusunu Türk diplomatiğinde tıpkı soyurgal, tarhanlık yarlıkları ve bitikler gibi resmî bir yazışma türü olan ve şimdiye kadar alanyazında etraflıca ele alınmayan inayetnameler oluşturmaktadır. Bu çalışmada özellikle XVI-XIX. yüzyıllar arasında Doğu Türklük alanında etkin bir şekilde kullanılan inayetnamelerle ilgili dilsel göstergeler ve tarihî belgeler ışığında inayetname türünün gelişimi, içeriği, veriliş sebepleri, kalıcılığı, muhatabı ve inşa metodu gibi hususların açıklığa kavuşturulması ve bunların Türk resmî yazışma geleneğiyle ilişkilendirilmesi amaçlanmıştır. Bugüne kadar Türkistan hanlıklarından Hive ve Yarkend hanlıklarına ait Arap harfli toplam altı inayetname belgesi Türkoloji çalışmalarına kazandırıldığı için eldeki bu tarihî bulgular etrafında karşılaştırmalı bağlamsal bir metotla bu iç yazışma türünün diplomatik özellikleri ortaya konulmuştur.
Keywords : İnayetname, Diplomatik, İnşa, Türkistan hanlıkları, Yarkend Hanlığı, Hive Hanlığı, Kâşgar Hanlığı