Kur’ân-ı Kerîm’in Anlaşılmasında İ‘râb-Bağlam İlişkisi

Authors : Adil BOR

Pages : 785-811

Doi:10.28949/bilimname.540568

View : 14 | Download : 13

Publication Date : 2019-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İlk günden itibaren Kur’ân-ı Kerim’in doğru anlaşılması hususunda birbirinden farklı çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Rivâyet, dirâyet, fıkıh, kelâm ve işarî tefsirlerin yanında belâgat, nahiv ve i‘râb ağırlıklı tefsirlerin de varlığına şahit olunmaktadır. Ancak çalışmamıza konu edindiğimiz Kur’ân’ın edebi yönüne ağırlık veren bir kısım tefsir ve İ‘râbu’l-Kur’ân kitaplarında bir âyette yer alan kelime veya cümle ile ilgili birbirinden farklı i‘râb vecihlerinden ve bunları oluşturan âmillerden bahsedilmesine rağmen doğru olan i‘râb vechinin ve âmilin tespitinde önemli bir etkinliğe sahip olan bağlamın üzerinde yeteri kadar durulmamıştır. Bundan dolayı bu makalede, Kur’ân-ı Kerim’in anlaşılmasında ve muhatap kitleye doğru takdim edilmesinde âyetlerin bağlamının etkinliğinin ve i‘râbı meydana getiren âmilin, örnek âyetler üzerinden doğru bir şekilde tespit edilerek ortaya konulması hedeflenmiştir. Aynı şekilde bağlamla irtibatı olduğu anlaşılan konuşmacının maksadının, dilbilgisi kurallarının, metinde gerçekleşen haziflerin, takdim ve te’hirlerin ve edatların, seçilen örnek âyetlerin i‘râb vecihlerinden ve muhtemel âmillerden hangisinin doğru olduğu hususundaki etkileri irdelenmiştir. Buna bağlı olarak mananın anlaşılmasında i‘râb mi etkindir yoksa anlam mı i‘râbın ortaya çıkarılmasında etkin olduğu konusu tartışılmıştır. Ayrıca klasik ve çağdaş kaynaklardan i‘râb ve bağlamla ilişkili verileri elde etme, bu verilerin analizlerini yaparak bir sonuca varma şeklinde takip edilen yöntem neticesinde, bağlamın i‘râbın ve âmilin tayin edilmesinde etkin olduğu anlaşılmıştır.
Keywords : Tefsîr, Kurân ı Kerîm, İrâb, Bağlam, maksat