Ya‘Kubî ve Şiîliği Üzerine

Authors : Kevser ÖZDOĞAN

Pages : 355-389

Doi:10.28949/bilimname.550445

View : 21 | Download : 11

Publication Date : 2019-12-23

Article Type : Research Paper

Abstract :Kaynaklarda Ya’kubî hakkında sınırlı bilgi olmasına rağmen bu bilgiler araştırmacılar tarafından yorumlanmıştır. Bu da bazı yorumların genel kanaat haline gelmesine sebep olmuştur. Bu kanaatlerden Ya’kubî’nin biyografisi, hizmet ettiği devletlerden özellikle Tâhirîlerin Şiî olma ihtimali ve eserleri üzerine yapılan incelemeler sebebiyle Ya’kubî’nin Şiî olup olmadığı iddiaları üzerinde durulacaktır. Bu kanaat ele alınmadan önce Ya’kubî’nin biyografisi, hizmet ettiği devletler ve eserleri hakkındaki bilgiler değerlendirilecektir. Yaptığımız araştırmada Ya’kubî’nin dedesi Vâdıh’ın Şiî olduğunu aktaran rivayet Taberî’de geçmektedir. Fakat bu rivayet meçhul raviler tarafından nakledildiği için herhangi bir delil değeri taşımamaktadır. Tâhirîlerin kurucusunun İran asıllı olduğu ve zaman zaman da yöneticilerinin Şiîlikle itham edildiği bilinmektedir. Tâhirîlerin Şiî olması Ya’kubî’nin de Şiî olma ihtimalini artıracak önemli bir unsurdur. Fakat gerek Tâhirî kurucusunun etnik kökeninin kesin olarak belirlenememesi gerekse Tâhirî yöneticilerinin Şiî yanlısı bir politika izlememiş olması Tâhirîlerin Sünnî bir devlet olduğunu göstermektedir. Ya’kubî’nin hizmet ettiği bir diğer devlet olan Tolunoğullarının ise Sünnî olduğu aşikârdır. Ya’kubî’nin eserlerindeki anlatımlarından hareketle Şiî olduğu iddiası ise araştırmacıların eserlerini sadece Şiî bakış açısıyla okumasından ve Tarih isimli eserini Şiî bir müstensihin istinsah etmesinden kaynaklanmaktadır. Ya’kubî’nin günümüze ulaşan eserleri tarafsız bir şekilde incelendiğinde onun Şiî olmadığını ortaya koyacak karineler mevcuttur. Bu yüzden Ya’kubî değerlendirilirken Şiî bakış açısından ziyade tarafsız bir bakış açısının tercih edilmesi daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Keywords : İslâm Tarihi, Yakubî, Şii, Tahiriler