Batılı Feminist Teoloji Işığında Müslüman Feminist Teolojinin Epistemolojik ve Metodolojik Temelleri: Teorik Bir Tartışma

Authors : Melek Akgün Özbey, Celaleddin Çelik

Pages : 95-131

Doi:10.28949/bilimname.1477169

View : 207 | Download : 142

Publication Date : 2024-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam dünyasında feminist teolojinin gelişimi, Batılı feminist teolojiden ve Hıristiyan geleneğindeki yaklaşımlardan önemli ölçüde etkilenmiştir. Özellikle, Hıristiyan feminist teolojinin önde gelen isimlerinden Elisabeth S. Fiorenza, Hıristiyan geleneğinin ve İncil\'in cinsiyetçi yorumlarına meydan okuyarak ataerkil yapıları reddetmiş ve Hıristiyanlığın daha liberal ve eşitlikçi bir yorumunu aramıştır. S. Fiorenza\'nın fikirlerinden etkilenen Müslüman feminist yazar Aysha Hidayatullah da inanç ve geleneğin doğası gereği ataerkil olmadığını teyit etmenin önemini vurgulamıştır. Köklerinin Hristiyan feminist teolojiye dayandığı bu bakış açısı, Müslüman feminist teolojinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Müslüman feminist teolojinin ontolojik temeli, İlahi Ontolojinin Doğasının temel ilkeleri olan İlahî Birlik, Adalet ve Kıyaslanamazlık ilkelerine dayanırken, epistemolojik ve metodolojik temeli, İslam\'ın birincil kaynakları olan Kur\'an ve Sünnet\'in eşitlikçi bir toplumsal cinsiyet söylemiyle yeniden yorumlanmasını içermektedir. Riffat Hassan, Amina Wadud, Asma Barlas, Fatima Mernissi ve Kecia Ali gibi önemli isimler bu temellerin oluşturulmasına katkıda bulunmuşlardır. Yahudi-Hristiyan feminist teolojileriyle karşılaştırmalı tartışmalar Müslüman feminist teolojinin özgün yönlerini vurgulamaktadır. Çalışma, İslami kaynakların Müslüman feminist teoloji içerisinde yeniden yorumlanmasının ontolojik uygunluğunu keşfetmeyi ve feminist teolojiye ilişkin entelektüel tartışmaları ele almayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte, Müslüman feminist geleneğin İslam\'a nasıl feminist teolojik bir yaklaşım getirdiği epistemolojik ve metodolojik açıdan incelenerek Yahudi-Hıristiyan feminist teolojisiyle bir karşılaştırma yapılmıştır. Çalışmanın ilk bölümünde Batılı feminist teolojinin epistemolojik ve metodolojik temellerinin Müslüman feminist gelenek üzerindeki etkisi incelenmiş, ikinci bölümde ise Müslüman feminist gelenekteki kutsal metin yorumlarına ve metinsel hermenötiğin metodolojik ilkelerine odaklanılmıştır. Sonuç olarak, İslam geleneğinin temel kutsal metin kaynaklarının kapsamlı bağlamsallaştırma, tematik-holistik yaklaşım ve İlahi söylemin diyalojik doğası kapsamında değerlendirilmesi Müslüman feminist teolojinin oluşturulmasına imkân sağlayan etmenler olmuştur.
Keywords : Din Sosyolojisi, Feminist Teoloji, Müslüman Feminist Teoloji, Hristiyan Feminist Teoloji, Feminist Hermenötik