Secâvendî’nin İlelü’l-Vukûf İsimli Eserinin Türkiye’de Basılan Mushaflara Yansımayan Vakf Remizleri

Authors : Yakup Uzun

Pages : 543-602

View : 30 | Download : 23

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Vakf-ibtida ilmi, Kur’ân âyetlerinin lafız ve anlam ilişkisini ele alan ilimlerden biridir. Bu ilim, Hz. Peygamber ile uygulanmış, sonrasında tedvin edilmek suretiyle teorisi ortaya konulmuş ve günümüze kadar da aktarıla gelmiştir. İlâhî kelâmın tilavetine, anlamına ve ahkâmına doğrudan etki eden bu ilimden araştırmacılar müstağni olmamışlardır. Bu ilmin Kur’ân tilâveti, anlamı, ahkâmı ve i’cazı bakımından gerekli olması, Mushaf istinsahına yansıması ve Kur’ân’ın metin yapısıyla da doğrudan ilgisinin bulunması gibi sebeplerden ötürü hicrî ikinci asırdan itibaren onlarca müellif bu alanla ilgili eserler telif etmişlerdir. Bu eserlerin bir kısmı müstakil olup tamamen bu alana hasredilmişken bir kısmı çeşitli eserler içerisinde bölüm ya da bab başlığı altında ele alınmıştır. Konu edinilen Secâvendî’nin (ö. 560/1165) İlelü’l-vukûf’ isimli eseri de müstakil bir eser olup günümüze kadar ilgi görmüştür. Ancak Secâvendî’nin remizlerinin, Türkiye’de basılan Mushaflara ne oranda yansıdığı, tercihlerinin Mushaflarda tam anlamıyla işlenip işlenmediği pek dikkate alınmamış, ulaşılabilinen kadarıyla İlelü’l-vukûf üzerinde bu maksatla bir çalışma da yapılmamıştır. Bu bağlamda söz konusu çalışmayla Secâvendî’nin İlelü’l-vukûf’u ile Mushaf arasındaki ilişki araştırılmış ve remizlerin Mushafa ne oranda yansıdığı ortaya konulmuştur. Bu yapılırken de İlelü’l-vukûf’un Muhammed b. Abdullah b. Muhammed el-‘Îdî tahkîki ile Mushafları İnceleme ve Kıraat Kurulu Başkanlığının onayından geçmiş Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınlarına ait 2020 baskılı Mushaf dikkate alınmış ve bunlar karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu çalışmada öncelikle müellifin vakf sisteminin bilinmesinin kaçınılmaz oluşundan hareketle vakf remizlerini kısa ve öz bir şekilde tanıtılmış, ardından çalışmanın da ana omurgasını oluşturan eser-Mushaf tahlili tablolar halinde mukayese edilmiştir. Çalışma neticesinde tablolardan çıkan bulgular sıralanarak genel bir değerlendirmede bulunulmuştur.
Keywords : Kıraat, Mushaf, Vakf İşaretleri, Remiz, Secâvend