Teorik ve Pratiğin İlişkilendirilmesinde Güzel: Platon ve Kant Üzerine Bir İnceleme

Authors : Hanife Kutgi

Pages : 429-459

View : 127 | Download : 72

Publication Date : 2025-04-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Makale, güzelin teorik olandan pratik olana geçişteki asli rolünü Platon ve Kant’ın felsefeleri çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Güzel Platon’da noesis faaliyeti üzerinden metafizik sistem içerisinde konumlandırılır. Güzel hem hakikate (aletheia) ulaşmayı sağlaması açısından epistemolojinin, hem de iyiye (agathon) erişmeyi mümkün kılması açısından ahlakın zemininde yer alır. Platon düşüncesinde güzel metafiziksel bir temel üzerinde inşa edilen, teorik ve pratiği birlikte düşünebilmenin ve ikisi arasında bağ kurabilmenin asli bir unsuru olarak karşımıza çıkar. Kant ise güzeli Platoncu metafiziği sınırlandırma çabası çerçevesinde yeniden ele almış ve onu kendinde güzel anlayışından soyutlayarak çıkar ve faydadan bağımsız bir beğeni yargısıyla ilişkilendirmiştir. Yargı Yetisinin Eleştirisi’nde güzel, teorik akıl ile pratik akıl arasında bir bağ kurarak, estetik deneyim yoluyla ahlaki iyinin duyusal dünyada temsil edilmesini sağlar. Böylece Kant’ın felsefi sistemi içerisinde güzel, Saf Aklın Eleştirisi ve Pratik Aklın Eleştirisi arasında bir köprü işlevi görür ve metafiziğe sınır çizen bir yapı içinde teorik olandan pratiğe geçiş imkânı sunar. Makalenin temel amacı, iki filozof arasında mutlak bir kıyaslama yapmaktan ziyade, teorik olandan pratik olana geçişi mümkün kılması bağlamında güzelin biri metafiziksel diğeri metafizik eleştirisine dayalı iki farklı düşünce zemini üzerinde nasıl ele alındığını göstermek ve güzeli odak noktası alarak Platon ve Kant’ın teorik olanla ile pratik olanı nasıl ilişkilendirdiğini ve bu ilişkinin felsefi sistemlerinde ne tür bir işlev gördüğünü anlamaya çalışmaktır.
Keywords : Felsefe Tarihi, Ahlak Felsefesi, Estetik, Platon, Kant