One health approach to decreasing biodiversity and the problem of emerging zoonotic diseases

Authors : Rüştü TAŞTAN, Ayşe AK CAN

Pages : 95-102

View : 13 | Download : 7

Publication Date : 2019-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :Son yarım yüzyılda antropojenik faktörlerin sebep olduğu biyoçeşitliliğin azalması, ekosistem sağlığı sorununa dönüşmüştür. Biyoçeşitliliğin azalmasıyla birlikte ekolojik dengenin bozulması halk sağlığı yönünden de tehdit oluşturmaktadır. Ekolojik ve antropojenik faktörlerin neden olduğu zararlar Yeniçıkan Zoonotik Hastalıklar insert ignore into journalissuearticles values(YZH);’ı hazırlayan başlıca tetikleyicilerdir. Bu bağlamda, çoklu faktörlere bağlı olarak süregelen YZH’lar, insan hayvan ve çevre insert ignore into journalissuearticles values(İHÇ); sağlığı bakımından geçmişten daha tehlikeli boyutlara ulaşmışlardır. Artan oranda arazi kullanımı değişiklikleri, yoğunlaştırılmış tarım ve hayvancılık uygulamaları, küresel iklim değişiklileri, insanların gıda tüketim tercihlerindeki değişim, kırsaldan kentlere yoğun göçler, değişen ticaret ve turizm hareketliliğine bağlı ekolojik bozulmalar insan kaynaklı dinamikler olup, bunların hepsi sosyoekonomik tehditlere yol açmaktadırlar. Son yıllarda, hem biyoçeşitliliğin azalmasından kaynaklanan ekosistem ile ilgili sorunlar hem de insan hayvan çevre insert ignore into journalissuearticles values(İHÇ);-arayüzünde süregelen dinamik etkileşimler, geçmişten daha çok disiplinlerarası işbirliğini zorunlu hale getirmiştir. Son 150 yıllık süreçte birikmiş Antroposen kalıntılarını ortadan kaldırmak, İHÇ–arayüzündeki sağlık sorunlarını çözüme kavuşturmak ve insanlığın sağlık ve gönencini sürdürülebilir kılmak kaçınılmazdır. Günümüzün birikmiş bu sorunları, “insanlar, hayvanlar ve çevremiz için en uygun sağlık elde etmek amacıyla yerel, ulusal, bölgesel ve küresel ölçekte çalışılan çoklu disiplinlerarası anlayış, ortak çaba ve düşünce sistemi” olarak tanımlanan ‘Tek Sağlık’ ile çözümlenebilir. Sonuç olarak, devingen özellikteki karmaşık sağlık sorunları ve tehditleri “ortak düşünce ile çözmek” için disiplinlerarası işbirliği öncelenmelidir. Bu yüzden, ‘Tek Sağlık’ yaklaşımı işlevselleştirilmeli, kurumsallaştırılmalı ve yaygınlaştırılmalıdır. Çünkü katlanarak büyüyen ekolojik, antropojenik felaketler mikrobiyal tehditleri artırmaktadır. Bu yüzden, 21. yüzyılda, insanlığın kaybedecek bir 50 yılı daha kalmamıştır.
Keywords : decreased biodiversity, emerging zoonotic diseases, one health, anthropogenic factors