Türkiye’de Toplu Konut İdaresi (TOKİ) Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Kütüphanelerin Yeri

Authors : Fatma Nur KÖSE, Mehmet Ali AKKAYA

Pages : 163-179

Doi:10.33721/by.1039255

View : 15 | Download : 6

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Toplumsal ve sosyal yaşamın bir parçası olan kentler, oluştukları andan itibaren toplumsal süreç ve değişkenlerini etkileyen ve onlardan en çok etkilenen unsurlardan biri olarak günümüzdeki formlarına ulaşmıştır. Özellikle Endüstri Devrimi, kentlerde sosyal, kültürel ve toplumsal birçok değişikliğin çıkış noktası olmuştur. Yaşanan değişim ise kent ve insan ilişkisini farklılaştırmış, kentleşme ve kentli olmak toplumsal yaşamın genel yönelime dönüşmüştür. Türkiye özelinde 1950’li yıllardan itibaren iç göç hareketleri ile birlikte nüfus kentlerde yoğunlaşmaya başlamış kentleşme hız kazanmış, kentler yaşamın her yönü üzerinde doğrudan etkili karmaşık ve dinamik sistemler haline dönüşmüşlerdir. Kentleşmenin hız kazanması ve kentlerde artan konut, alt yapı, ulaşım gibi teknik ve sosyo-kültürel problemler, kentsel dönüşüm kavramının ortaya çıkmasına ve önem kazanmasına neden olmuştur. Kentsel dönüşüm uygulamalarında gereken önemi bulamamış olmasına rağmen, kentlerin kültürel ve sosyal sorunlarını çözüme kavuşturacak en önemli unsurlardan biri de sosyal donatı alanlarıdır. Bilgi merkezlerinin en yaygın ve toplumsal anlamda en bilinen türü olan kütüphaneler, sosyal donatı alanlarının içerisinde yer almaktadır. Kent yaşamında, toplumsal ve kültürel uyum probleminin önüne geçerek ortak bir kent kültürünün benimsenmesini, sundukları hizmetlerle kentli olmayı ve kente uyum sağlamayı kolaylaştıran kütüphaneler kentsel dönüşüm projelerinde yeterince dikkate alınmamaktadır. Aynı zamanda çalışmanın hipotezini de oluşturan bu tablo, araştırmanın da çıkış noktasıdır. Bu çalışmada, Türkiye’de kentsel dönüşüm projelerinde sosyal donatı alanı olarak kütüphanelerin uygulama içerisindeki payının ortaya konması amaçlanmıştır. Söz konusu amaç doğrultusunda, ülkemizde kentsel dönüşüm projelerinin planlayıcısı ve yürütücüsü konumunda olan Toplu Konut İdaresi insert ignore into journalissuearticles values(TOKİ);’nin kamuoyu ile paylaştığı resmi bilgiler dikkate alınmış ve kentsel dönüşüm projeleri incelenmiştir. İncelemelerin ayrıntısı için veri ve belge analizinden yararlanılmıştır. Elde edilen verilere göre, Türkiye’de kentsel dönüşüm uygulamalarında insert ignore into journalissuearticles values(toplam 3.387 uygulama); sosyal donatı alanlarına yer verilse dâhi insert ignore into journalissuearticles values(%42,60);, sosyal donatı unsuru olarak kütüphanelerin kentsel dönüşüm projeleri içerisindeki payı insert ignore into journalissuearticles values(%1,09); kabul edilebilir düzeyde değildir. Dünyada en yoğun kentsel dönüşüm uygulamasının yürütüldüğü ülkelerden biri olmamıza karşın, araştırma kapsamında elde edilen rakamlar ve ayrıntıları, dönüşüm uygulamalarında sosyal donatı alanlarının, özellikle de kütüphanelerin çok akla getirilmediğini ortaya koymaktadır. Sürecin tüm paydaşlarına çok yönlü sorumluluklarını anımsatmayı arzulayan çalışma, bu soruna dikkat çektiği ve sorunun çözümüne katkı sağladığı ölçüde başarılı olacaktır.
Keywords : Toplu Konut İdaresi TOKİ, Kent Kültürü, Kütüphane, Toplu Konut İdaresi TOKİ,