Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumlarının Raporlara Yansıyan Arşiv Faaliyetlerinin Analizi

Authors : Turgay Kır, Bahadır Kır, İshak Keskin

Pages : 375-409

Doi:10.33721/by.1498207

View : 84 | Download : 112

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik gereği, yerine getirmesi gereken arşiv faaliyetleri üzerinden arşivlere bakışının incelenmesi hedeflenmiştir. Nitel yöntemle hazırlanan çalışmada durum çalışması deseni kullanılmış, veri toplama tekniği kapsamında belgesel taramadan yararlanılmış ve veri analiz tekniği olarak da doküman analizi tekniğinden faydalanılmıştır. 5018 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri gereği hesap verme sorumluluğu çerçevesinde devlet üniversiteleri her yıl idare faaliyet raporu hazırlayarak yayımlamıştır. Vakıf yükseköğretim kurumları ise her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak kurum iç değerlendirme raporu hazırlayarak yayımlamıştır. Bu çerçevede 2019 yılında yürürlüğe giren Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik’te geçen yükümlü kurumlar arasında yer alan yükseköğretim kurumlarının, 2019-2022 yıllarına ait raporlarında belirtilen arşiv aktiviteleri üzerinden arşivlere bakışlarının değerlendirmesi yapılmıştır. Raporları üzerinden arşiv aktiviteleri incelenen yükseköğretim kurumları devlet yükseköğretim kurumları ve vakıf yükseköğretim kurumları şeklinde iki ayrı kategoriye ayrılmıştır. Araştırma sonucunda devlet üniversitelerinin yayımlamış olduğu 2019, 2020, 2021 ve 2022 yıllarına ait idare faaliyet raporlarında arşiv faaliyetlerine yönelik verilen bilgiler, devlet üniversiteleri grubunda altı başlık altında incelenmiştir. Vakıf yükseköğretim kurumlarının ise dört yıla ait kurum iç değerlendirme raporlarında arşiv faaliyetlerine yönelik verilen bilgiler kategorize edilerek kurumlar beş başlık altında incelenmiştir. Çalışmanın önemli bir bulgusu olarak 38’i devlet 15’i ise vakıf olmak üzere 53 üniversitenin dört yıla ait raporlarında arşiv faaliyetleri ile ilgili bilgilere yer vermedikleri görülmüştür. Araştırmada elde edilen bulgular dikkate alınarak devlet ve vakıf yükseköğretim kurumlarının birçoğunun ilgili mevzuat hükümlerine uymadıkları belirlenmiş, bu noktada arşiv faaliyetlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için öneriler sunulmuştur. Bu çalışma, Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarının raporları üzerinden kurumların arşiv faaliyetlerinin irdelenmesi ve raporların eksiksiz bir şekilde kamuoyuna sunulup sunulmadığı noktasında Devlet Arşivleri Başkanlığı İdare Faaliyet Raporlarını ve İç Denetim Koordinasyon Kurulunun Kamu İç Denetim Genel Raporlarının incelemesi ve kendi konusunda hazırlanan ilk çalışma olması nedeniyle diğer çalışmalardan ayrılmaktadır. Dolayısıyla çalışma, raporlar üzerinden kurumların ve üst kamu iradesinin hangi arşiv faaliyetlerini acil bir iş alanı olarak gördüğü ve hangi arşiv faaliyetlerini de acil kodlu olarak değerlendirmediği yönüyle özgün bir değere sahiptir. Kendi konusunda daha önce yapılmamış bir analiz çalışması olması nedeniyle de ilktir.
Keywords : Yükseköğretim Kurumu, İdare Faaliyet Raporu, Kurum İç Değerlendirme Raporu