On Altıncı Asırda Bir Şehir Övgüsü: Budin

Authors : Taner GÖK

Pages : 119-131

Doi:10.17518/canakkalearastirmalari.348259

View : 17 | Download : 13

Publication Date : 2017-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Divan edebiyatında şehr-engiz, bilâdiye insert ignore into journalissuearticles values(belde-nâme);, tarifnâme,  şehir mersiyesi, mesâir, sâhil-nâme, şehir tasvirlerinin yapıldığı  gazel ve kasideler gibi şehir konusunu işleyen birçok tür gelişmiş; ancak  bunların içinde şehr-engizler hepsinden çok yaygınlık kazanmıştır.  Edebiyatımızda bunların dışında, özel olarak adlandırılmayan, ancak  şehirleri konu alan başka şiirler de vardır. İçerikleri dikkate alındığında bu  şiirlerin saydığımız türlerle önemli benzerliklerinin olduğu görülmektedir.  16. asırda yaşayan Vücûdî’nin Şâhid-i Ma‘nâ adlı mesnevisinde Budin  şehrinin tasvir edildiği “Der-Vasf-ı Budun” başlıklı bölüm bu türden  şiirlere örnek teşkil etmektedir.  Vücûdî, Şâhid-i Ma‘nâ’yı 1594’te bizzat katıldığı Yanıkkale’nin  fethinin hemen akabinde yazmış; dinî-tasavvufî didaktik bir mesnevi olan  eserine fetihten sonra kışı geçirmek için gittiği Budin’i anlatan bir de bölüm  eklemiştir. 42 beyitlik bu bölümde kaplıca-hamamlarıyla tanınan Budin’in  havuzları, kalesi, bağları, Tuna Nehri, Peşte bölgesi gibi öne çıkan yerleri  övülerek tasvir edilmiştir. Bir şehrin öne çıkan güzellikleri anlatıldığı için  söz konusu bölüm her ne kadar “şehr-engiz” başlığını taşımasa da içerik  olarak şehr-engiz özelliği göstermektedir.  Çalışmamızda Şâhid-i Ma‘nâ’nın “Der-Vasf-ı Budun” başlıklı  bölümünün tenkitli metniyle muhteva ve şekil hususiyetleri hakkında  bilgiler verilmiştir.
Keywords : Şehr engiz, Budin