İlk Tunç Çağları Boyunca Batı Anadolu’da Toplumsal Değişim

Authors : Sinan ÜNLÜSOY

Pages : 105-124

View : 18 | Download : 9

Publication Date : 2018-06-29

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede, Batı Anadolu’da İlk Tunç Çağı insert ignore into journalissuearticles values(MÖ III. binyıl); dönemini kapsayan binyıllık süreçte gerçekleşen toplumsal dönüşümler tartışılmaktadır. Bu bağlamda özellikle İlk Tunç Çağı’nın tüm gelişim aşamalarının izlenebildiği Batı Anadolu’daki merkezi yerleşmelerde gözlemlenen değişikliklerin nasıl bir toplumsal düzene ve dönüşüme işaret ettiği üzerinde durulacaktır. MÖ III. binyılın ilk yarısında istikrarlı ve ağır ilerleyen bir gelişim gösteren İTÇ Batı Anadolu toplumu özellikle binyılın ortalarından itibaren ani ve hızlı bir değişime uğrar. Bu durum özellikle Batı Anadolu İTÇ yerleşmelerinde anıtsal mimari, aşağı-yukarı kent ayrımı gibi mekân kullanımına ve tasarımına ilişkin yeniliklerin ortaya çıkmasının yanı sıra, uzun mesafeli ticaret ilişkilerinin yoğunlaşmasına ve gösteriş amaçlı tüketime işaret eden bazı ekzotik nesnelerin varlığı ile kendisini belli eder. Yaklaşık MÖ 2200’lere gelindiğinde ise bu gelişmelerin sekteye uğradığı görülmektedir. İTÇ’de gözlemlenen toplumsal dönüşümler her biri bir diğerinin devamı olan üç ana dönem altında incelenecektir. Bunlardan ilki İlk Tunç Çağı’nı şekillendiren gelişmelerin temellerinin atıldığı “Başlangıç” dönemi, ikincisi anıtsal mimari, kalaylı tunç ve çömlekçi çarkı gibi tüm bu gelişmelerin ani ve hızlı bir toplumsal dönüşümle gerçekleştiği “Olgunlaşma ve Dönüşüm” dönemi, üçüncüsü ise Anadolu’nun birçok yerinde yıkım ve yangın tabakalarıyla kendini belli eden “Buhran ve Çöküş” dönemi olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, tüm bu aşamaların İTÇ toplumunun ekonomik ve siyasi yapısını nasıl etkilemiş olabileceği üzerinde durulmaktadır.
Keywords : İlk Tunç Çağı, Anadolu, Dönüşüm, Mimari, Seçkinler