GÖZ İDOLLERİ VE PİROT HÖYÜK ÖRNEĞİ

Authors : Serap YAYLALI

Pages : 1-26

Doi:10.13113/CEDRUS.201416451

View : 15 | Download : 15

Publication Date : 2014-06-01

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, insanlık kültür tarihinde önemli bir yeri olan ve ilk defa, 1930’lu yıllarda, Kuzey Suriye’de Tell Brak’taki bir tapınakta çok sayıda ele geçmesi nedeniyle anılan yapının “Göz Tapınağı” olarak adlandı­rılmasına neden olan ve Önasya coğraf­yasında sıkça rastlanan Göz İdolleri incelenmek­tedir. Bu kapsamda, Malatya’nın doğusundaki Pirot Hö­yük’te, 1985 yılında gerçekleştiri­len kazıda bulunan örnek, benzeri diğer buluntularla birlikte değerlendiril­miştir. Yapılan değerlendirmede diğer Anadolu bulun­tuları ile Kuzey Suriye, Kuzey Irak, İran Khuzis­tan, Güney Mezopo­tamya ve İsrail buluntuları ayrı ayrı ele alınarak aralarındaki benzerlik ve farklılık­lar saptan­mıştır. Yapı­lan tipolojik değerlen­dir­mede, idol­le­rin göz idolleri ve gözlüklü idoller olarak anılan iki farklı formda üretil­dikleri belirlenmiştir. Bu belirleme ışığın­da, anılan geniş coğrafyada, Kalkolitik Dönem’e verilen idollerin, buluntu yerleri dikkate alındığında bölgesel inanış farklılıkları­nın olabileceği yorumlan­mıştır. Ben­zer örneklerle yapılan karşılaş­tırmalar, Pirot Höyük örneğinin Gözlüklü İdoller grubundan olduğu­nu gös­ter­miştir. Sembolü göz olan idollerin, kuzeyde Anado­lu’dan, güneyde Basra Kör­fezi’nden Doğu Akde­niz’e kadar devam eden yayılım alanı belirlenmiştir.
Keywords : Göz İdolleri Gözlüklü İdoller Anadolu Mezopotamya Pirot Höyük