Çivi Yazılı Kayıtlardan Hellen Kaynaklarına Hazi’den Kasios’a Eski Doğu Akdeniz’in Tanrılar Dağı “Kılıç Dağ”

Authors : Nurgül YILDIRIM

Pages : 1-21

View : 11 | Download : 12

Publication Date : 2022-06-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Dağlar Eskiçağ toplumlarınca gökyüzüne uzanmaları, gökyüzü ile yeryüzünü birbirine bağlayan bereket köprüsü olarak algılanmaları ve görkemleriyle kutsal kabul edilmiştir. Bu kutsallık tanrı ve tanrıçaların evleri ya da kült merkezleri olarak adlandırılarak Eskiçağ inanç sisteminde dağların ayrıcalıklı bir yere konumlandırılmasında temel teşkil etmiştir. Anadolu’da Geç Tunç Çağı metinlerine yansıtılan kutsallaştırılmış dağların yanı sıra tanrılaştırılmış dağların da varlığı, dağların Eskiçağ inanç motifinde tapınım alanı olmalarına ek tapınım nedeni olarak görüldüklerini de ortaya çıkarmıştır. Antikçağ metinlerinde Zeus’un kutsal dağı Kasios/Casius olarak kaydedilen Hatay’ın Yayladağ İlçesindeki Kılıç/Kel Dağ insert ignore into journalissuearticles values(Cebel Akra); da neredeyse MÖ XV. yüzyıldan itibaren Hava/Fırtına Tanrılarının kutsal alanı olarak anılmaya başlanmıştır. Çivi yazılı kayıtlarda Hazi/Hazzi adıyla bir dağ tanrısı olarak anılan Kılıç Dağ, özellikle Hurrili Fırtına Tanrı Tešup’un kutsal dağı ve evi olarak değerlendirilmiştir. Ugarit tabletlerinde Kenanlı Fırtına Tanrısı Baal’in tahtı kabul edilen bu dağ, Baal Ṣapunu olarak adlandırılarak hem Yeni Asur çivi yazılı kayıtlarında, hem de Ugarit liturjik metinlerinde kutsiyetiyle yer almıştır. Kılıç Dağ’ın neredeyse Geç Tunç Çağı’ndan Roma Dönemi’ne uzanan süreçte Fırtına Tanrılarının tarihi ve mitik yolculuklarında onların kutsal mekânı kabul edilişinin ve hakim siyasi erke koşut değişiminin tarihi çerçevede aktarımının amaçlandığı bu çalışmada, ilgili döneme ait birincil kayıtlar temel kaynak olarak belirlenmiştir.
Keywords : Hatay, Kel Dağ, Yeni Asur, Seleukia Pieria, Baal Sapunu, Astarte Papirüsü