Yeni Bir Selçuklu Kitabesi Işığında Emîr Mübârizeddîn Ertokuş’un Antalya’daki Faaliyetleri

Authors : Mahmut Demir

Pages : 217-230

View : 76 | Download : 79

Publication Date : 2024-06-11

Article Type : Research Paper

Abstract :Antalya Selçuklular tarafından 1207 yılında fethedilmiş ve bir Müslüman-Türk şehri haline getirilmiştir. Şehir 1215 yılında yaşanan bir iç isyan ile Selçuklu hâkimiyetinden çıkmış ve kısa süre sonra 1216 yılı başlarında Selçuklular tarafından ikinci kez fethedilmiştir. Antalya, özellikle ikinci fetihten sonra yoğun imar faaliyetlerine sahne olmuş ve önemli bir liman kenti olarak gelişimini sürdürmüştür. Gerek 1207, gerekse de 1216 yılındaki fetihten sonra şehrin idaresi önde gelen Selçuklu emîrlerinden Mübârizeddîn Ertokuş’un uhdesine verilmiştir. Selçuklu devlet mekanizmasındaki gulam kökenli ve en kıdemli emîrlerden olan Mübârizeddîn Ertokuş’un Antalya’ya iki kez Sübaşı olarak atanması devletin şehre verdiği önemi de gözler önüne sermektedir. Antalya Etnografya Müzesi’nde birkaç yıl önce bulunan yeni bir Selçuklu kitabesi, Mübârizeddîn Ertokuş’un bilinenden daha uzun bir süre Antalya Sübaşılığı yaptığını ve bizzat kendisinin de şehirde imar faaliyetlerinde bulunduğunu ortaya koymuştur. Dahası bu kitabenin emîr Mübârizeddîn Ertokuş’un vakfiye kaydı vasıtasıyla Antalya’da yaptırdığı bilinen, ancak günümüze ulaşamayan camisinin somut bir delili olması da kuvvetle muhtemeldir. Antalya Etnografya Müzesi’nde 2018/26 envanter numarası ile sergilenen kireçtaşından mamul kitabe, 5 satırlık Arapça bir inşa kitabesidir. Hicri 618 senesinde (miladi 1221/1222) yapılan bir binaya aittir. Çalışmamız kapsamında Emîr Mübârizeddîn Ertokuş hakkında genel bilgiler verilmiş, kendisinin Antalya’daki faaliyetleri ele alınmış ve yeni bulunan kitabenin Antalya ve Selçuklu Tarihi açısından sağladığı yeni veriler ortaya konmuştur.
Keywords : Antalya, Türkiye Selçukluları, Mübârizeddîn Ertokuş, I Alâeddîn Keykubâd, Kitabe