ÜÇ ÜLKEYE BÖLÜNMÜŞ ÇOK DİLLİ BİR HALK: HAMNİGANLAR VE DİL DURUMLARI

Authors : Gökçe Yükselen PELER

Pages : 155-170

Doi:10.33692/avrasyad.509436

View : 15 | Download : 11

Publication Date : 2017-01-15

Article Type : Research Paper

Abstract :17. yüzyıl sonrasında Çarlık Rusyası‟nda Nerçinsk Tunguzları olarak bilinen ve diğer Tunguzlar tarafından At Tunguzları olarak adlandırılan Tunguz öbeğinin ahfadı, günümüzde Hamniganlar adı altında, Rusya Federasyonu, Moğolistan ve Çin Halk Cumhuriyeti olmak üzere üç ülkede yaşamaktadırlar. Hamniganlar bu üç ülkenin hiçbirinde resmî olarak Hamnigan kimliği ile tanınmamaktadırlar. Rusya Federasyonu‟nda Buryat, Moğolistan‟da Moğol ve Çin Halk Cumhuriyeti‟nde Evenk olarak tanınmışlardır. Bu durum, Hamniganların etnik ve dillik durumları ile ilgilidir. Hamnigan kelimesi kendisi, Moğolcada „Evenk Tunguzu‟ demektir. Hamniganlar ise her üç ülkede de kendilerine has bir Moğolca değişkesi konuşmaktadırlar. Günümüzde Çin Halk Cumhuriyeti‟nde Moğolcanın yanında Evenk Tunguzcası da konuşmaktadırlar. Yakın geçmişe kadar Moğolistan‟da da Evenk Tunguzcası konuştuklarına dair belirtiler mevcuttur. Hamniganların dilinin Rusya Federasyonu‟nda neredeyse tamamen Buryatlaştığı ve Ruslaştığı düşünülmektedir. Moğolistan‟da da Hamnigan Moğolcasının büyük oranda Buryat Moğolcasının ve Halha Moğolcasının etkisi altında olduğu görülmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti‟ndeki Hamniganlar ise, dillerini en fazla muhafaza edebilmiş Hamnigan topluluğudur. Hamniganlar küçük ama etnik bakımdan oldukça çeşitli coğrafyada yaşamaktadırlar. Ruslar, Çinliler ve çeşitli Moğol halkları ile Tunguz halkları, Hamniganların birlikte yaşadıkları halklardır. Bu kültürel çeşitlilik, tabii olarak, Hamniganların çok dilli ve çok değişkeli bir halk olması sonucunu ortaya çıkarmıştır. 
Keywords : Hamniganlar, Hamnigan Moğolcası, Evenk Tunguzcası, Moğollaşma