MANKURTLAŞTIRMA VE ETNOPEDAGOJİ KAVRAMLARINA AYTMATOV GİBİ BAKMAK

Authors : İkram ÇINAR

Pages : 80-99

Doi:10.33692/avrasyad.509966

View : 13 | Download : 13

Publication Date : 2018-05-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bir toplumun eğitim sisteminin kurulması eğitim felsefesinin, işletilmesi ise eğitim politikasının bu amaçları gerçekleştirme doğrultusunda faaliyet göstermesiyle ilgilidir. Eğitim politikalarının oluşturulması ve sürdürülmesinde toplumun kültür değerlerine uyum ve çağın değerleri arasında bir dengenin kurulması zorunluluktur. Bunu yaparken eğitim üzerinde düşünceleri olan filozof, bilgin ve sanatçıların görüşlerinden istifade etmek, çalışmalardaki verimi ve eğitimdeki başarıyı artırır. Önemli bir sanatçı, devlet adamı ve düşünür olan Cengiz Aytmatov‟un geliştirdiği mankurt kavramı eğitim ve kültür politikalarının bir konusudur. İnsanlar kendiliğinden mankurtlaşmaz, başka biri onları mankurtlaştırır. Mankurtlaştırma; bir dıĢ gücün içerideki egemen sınıfla iĢbirliği yaparak ülkenin eğitim ve kültür politikalarını milletin aleyhine değiĢtirerek, ulusal kimliğinden uzaklaĢtırma, kendi toplumuna ve kültürüne yabancılaĢtırma, bilinçsizleĢtirme ve sömürüye açık hale getirme, sonra da yardım ediyormuĢ kanaati yaratarak toplumun zihnini yeniden kurgulayıp sömürgecilerin zihinsel kölesi durumuna getirmek için milleti kendi değerlerine düĢman etmeyi anlatan sosyo-kültürel bir kavramdır. Bu süreçten geçenler “mankurt” olarak toplumdaki yerini alır. Bu çalıĢmada Aytmatov‟un eğitim biliminin konularından biri haline getirdiği insan zihninin sömürgeleĢtirilmesinden hareket edildi. Aytmatov‟un bu probleme neden ilgi duyduğundan hareketle, ulaşmış olduğu mankurtlaştırma durumunun analizi yapıldı. Aytmatov‟un eğitim bilimlerine bir katkı olarak ortaya koyduğu ekolojik-etnopedagog özelliği gösterildi. Eğitim politikalarının sık sık değiştiği ülkelerde eğitimdeki millîlik niteliğinin aşındırılmasının mankurtlaşmaya yol açtığı için, eğitim politikası uygulayıcılarının eğitimin millîliğini özenle korumaları gerektiği ortaya çıkmaktadır. Çalışmanın en önemli çıkarımı, eğitim sürecindeki tarafların gelenekten gelen ampirik bilgiyi ve sosyal-kültürel değerler deposu olan etnopedagojiyi göz önünde bulundurmalarıdır.
Keywords : MankurtlaĢtırma, eğitim politikası, etnopedagoji, Cengiz Aytmatov