MUHİBBÎ'NİN BİR GAZELİNİ ŞERH DENEMESİ

Authors : Efecan KARAGÖL

Pages : 284-296

Doi:10.33692/avrasyad.510019

View : 16 | Download : 11

Publication Date : 2018-11-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Muhibbî, Devlet-i Âliyye'nin onuncu padiĢahı olan Kanunî Sultan Süleyman'ın Ģiirlerinde kullandığı mahlasıdır. Klasik Türk ġiiri geleneğine göre Ģiirler yazıp divan tertip eden Muhibbî, en çok gazel yazan Ģairlerden bir tanesidir. Muhibbî‟nin Ģiirlerinde aĢk, çoĢku, kahramanlık, tevazu ve tefekkür konuları ön plana çıkmaktadır. O, divanındaki Ģiirlerinde Klasik Türk ġiiri geleneğinin belirlediği kalıpların dıĢına çıkmamıĢtır. Bu çalıĢmada Muhibbî'nin "bana" redifli bir gazeli klasik (geleneksel) usule göre Ģerh edilerek Ģairin Ģiirdeki hayal dünyası tespit edilmeye çalıĢılmıĢtır. Temeli dinî metinlerin tefsirine dayanan Ģerh usulü, tasavvufî, ilmî ve edebî metinlere de uygulanmıĢtır. ġerhler, metni iyi anlayan Ģârihin okuyucunun anlamayacağını düĢündüğü hususları açıklamak ve daha iyi anlamasını sağlamak amacıyla metnin belli noktalarını izah etmesi esasına dayanır. Genel olarak tercüme, anlamın ve mazmunların açıklanması, edebî sanatların belirtilmesi gibi farklı yönlerden metne yaklaĢılması, klasik Ģerh metodunun özelliklerindendir. Muhibbî‟nin divanındaki gazeller incelendiğinde, “bana” redifli gazelin sultan Ģairin “âĢık” yönünü belirgin biçimde yansıttığı görülmüĢtür. Bu sebeple söz konusu gazel Ģerh amacıyla tercih edilmiĢtir. Genel olarak Ģiirde, sevgilinin kayıtsızlığından yakınan ve sevgilinin iradesi altına giren bir âĢık tipi hâkimdir. Söz konusu âĢık her zaman olduğu gibi ızdırap çekmektedir. Bu husus Klasik Türk ġiiri'nde geleneğin belirlediği âĢık hususiyetlerinin sınırları dâhilindedir. Bunların yanı sıra Ģiirdeki anlatım muhtelif mazmunlar ve edebî sanatlar kullanılarak zenginleĢtirilmiĢtir.
Keywords : Muhibbî, Ģiir, gazel, Şerh