ТҮРКІ ҚАҺАРМАНДЫҚ ЭПОСЫНЫҢ ТІЛІН ЗЕРТТЕУДІҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ

Authors : Bolat KORGANBEKOV

Pages : 1234-1242

Doi:10.33692/avrasyad.543645

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2019-03-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Türk halklarının kahramanlık eposu dilinin bu güne dek çalışmasının tarihi uygun düzeyde değildir. Bunun temel nedeni, edebi eleştiri bakışaçısına bakarsak, imaj sistemine ve eposun kompozisyonuna önem vermek gibi durumlardır. Epos dilinin çalışmasının, Rus filolojisinde oluşturulan dil-folklor yöntem ve teknikleri aracılığıyla incelenmesi, ince dilbilimsel terimlerden daha etkilidir. Bu sayede birçok avantaj sağlamaktayız. Özellikle, dil araçları, eposların türsel özelliklerinin tanımlanmasında özel bir yere sahiptir. Folklor dilindeki şiirsel kahramanlığın diğer folklor türlerinden farkları ortaya çıkmıştır. Örneğin, antik dünya görüşlerinin baskın olduğu görünmektedir. Kahramanca epos dilinin derinden incelenmesi, Türkolojinin diğer alanları için de faydalıdır. Özellikle, formüler ve kombinasyonlar çok sayıda eski kavram ve dil uygulamasını koruyarak değerli tarihsel faktörleri taşımaktadır. Antik kelimelerin keşfindeki destan dili formüllerinde, tarihi, etnografik, kültürel gerçekleri aramaya ihtiyaç vardır. Bu aĢamada, antik sergileri ve tarihi dönemleri araĢtıran bilimsel eserleri araĢtırmak zorunda kalıyoruz. Dil formüllerinin oluşumu ve ortaya çıkışında, ülke anısına muhafaza edilmeyi hak eden en önemli (tarihe damga vuran) tarihi olayların ve nüfusun tabi olduğu dini inancın kilit faktörlerinin büyük önemi vardır. Ġlk zamanlardaki kabilelerin göçü ile iliĢkili kahramanlık destanı örneklerinde, toponimik tarihsel isimler rol almaktadır. Birçok olayın kahramanlık şiirlerinde, kabile isimlerinin karakter isimlerine dönüştüğü görülmektedir. Kahramanlık şiirleri aynı zamanda kendi yasalarına da sahiptir. Bahsi geçen bu isimlerin birçoğu, başka bir ulusun temsilcilerini veya insanların (toplumun) düşmanlarını sembolize eden karakterlerin özelliğidir. Destanın dili; terane (ilahi) ve dinleyicisinin ilişkisinden doğan birkaç sanat türünü bir araya getiren mükemmel bir birleştirici fonksiyona sahiptir. Ayrıca sihir etkinliğinin yarıda kesilmediğini (engellenmediğini) de fark edebilirsiniz. Bazı metinler kutsal kabul dildiği için ilahiciler (destanı okuyanlar) kelimeleri değiştirmekten korkmuşlardır. Destan eserinin bu tür kısımlarında çok sayıda eski kelimenin korunduğu açıktır. 
Keywords : Destan, Kahramanlık, Etnografya